Διατηρώντας τη στιγμή και τη μνήμη [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 1/02/2025]

[ramirez]

Ο Λουί Νταγκέρ, εφευρέτης της φωτογραφίας, φτάνει το 1838 σε ένα ελληνικό νησί γεμάτος ερωτήματα για το πώς πρέπει να διαχειριστεί την ανακάλυψή του. Θα βρει κάθε απάντηση στον ενθουσιασμό και την ορμή ενός νέου παιδιού.

 

 

 

 

Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, πολλοί επιστήμονες επινόησαν και κατασκεύασαν περίεργες συσκευές προσπαθώντας να απαθανατίσουν τον πραγματικό κόσμο χωρίς να τον ζωγραφίσουν, αλλά φωτογραφίζοντάς τον. Καλύτερα απ’ όλους τα κατάφερε ο Λουί Νταγκέρ (1787-1851) το 1838 όταν παρουσίασε τη μέθοδο της νταγκεροτυπίας, αλλάζοντας για πάντα την αντίληψή μας για την πραγματικότητα και την ικανότητά μας να διατηρούμε τις εικόνες από μοναδικές στιγμές.

 

 

 

 

Κάπου εδώ τελειώνει η ιστορία της πρώτης «φωτογραφίας» και αρχίζουν τα «Πορτρέτα» (εκδόσεις Μεταίχμιο – Αλεξάνδρεια, μετάφραση από τα γαλλικά: Στέλα Ζουμπουλάκη, πρώτη έκδοση εκδ. Dargaud, 2023), μια έξυπνη και πολύ πρωτότυπα σχεδιασμένη μυθοπλασία του Νίκου Τσουκνίδα γύρω από την παράξενη καινούργια μηχανή που χαλιναγώγησε το ατίθασο φως και κατέγραψε εικόνες του κόσμου πιο πιστά από ποτέ.

 

 

 

 

Σύμφωνα με το σενάριο, ο Γάλλος επιστήμονας και εφευρέτης, μεταφέροντας στις αποσκευές του την εφεύρεσή του, φτάνει σε ένα μικρό ελληνικό νησί στην καρδιά του καλοκαιριού για να επισκεφτεί έναν αποσυρμένο Έλληνα φίλο του και να ζητήσει συμβουλές ως προς το πώς θα δημοσιοποιήσει την ανακάλυψή του. Η αλλόκοτη μηχανή, εν αγνοία του Νταγκέρ, θα φτάσει όμως στα χέρια του Μάρκου, ενός πολυμήχανου νεαρού νησιώτη που θα αφιερώσει όλο τον χρόνο και την ενεργητικότητά του σε αυτήν προσπαθώντας να τη βελτιώσει, αλλά και να καταγράψει στιγμιότυπα από το νησί του και τους ανθρώπους του που θα τον συντροφεύσουν στις σπουδές του μακριά από την Ελλάδα.

 

 

 

 

Ο Μάρκος με την ευφυΐα του και τον νεανικό του ενθουσιασμό θα καταφέρει να διορθώσει ορισμένες ατέλειες του παράξενου «κουτιού», αλλά πάνω απ’ όλα θα συνειδητοποιήσει τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει στον άνθρωπο το πάγωμα του χρόνου και η αποτύπωση της στιγμής με απλό τρόπο καθώς και τις αλλαγές που θα έρθουν στη διατήρηση της μνήμης, στην ανάκληση του συναισθήματος, στη διάδοση της γνώσης κ.λ.π. Κι ενώ ο Σίμος, παιδικός φίλος του Μάρκου, δεν καταλαβαίνει τίποτα από τη λειτουργία και τη σημασία της μηχανής («Γιατί σταματάς κάθε δυο λεπτά μ’ αυτό το κουτί; Τι κάνεις με αυτό, παγιδεύεις μέλισσες;», τον ρωτά με ειρωνεία), ο Μάρκος φωτογραφίζει αδιάκοπα τα πρόσωπα των ανθρώπων τριγύρω του, τα τοπία, τα λουλούδια, τα ζώα, τα καλντερίμια, για να πάρει μαζί του στα ξένα μέρη που ετοιμάζεται να πάει λίγη από τη μαγεία του τόπου στον οποίο μεγάλωσε.

 

 

 

 

Όταν ο Νταγκέρ μαθαίνει ποιος έχει πάρει τη μηχανή του αρχικά οργίζεται και νιώθει προδομένος, όμως γρήγορα καταλαβαίνει ότι μια τέτοια εφεύρεση δεν είναι «ιδιωτική» αλλά πρέπει να γίνει κτήμα της ανθρωπότητας. Κι έτσι η πρώτη «φωτογραφική μηχανή» ξεκινά από ένα ελληνικό νησί την αντίθετή διαδρομή της προς τον κόσμο, που μέσω των τυπωμένων εικόνων του δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.

 

 

 

 

 

 

Και το σχετικό link...