Οι κλειστές πύλες του Παραδείσου [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 20/07/2024]

[ramirez]

Κατά γενική παραδοχή, η Ευρώπη στρίβει διαρκώς προς τα δεξιά, αναζητώντας τον πλαστό Παράδεισο της ασφάλειας και της σταθερότητας. Το ίδιο και οι πρωταγωνιστές του «Όλο δεξιά για τον Παράδεισο» της Σοφίας Ρούσσου που απολαμβάνουν το ποτό τους επινοώντας εχθρούς κι εξιλαστήρια θύματα.

 

 

 

 

Σε ένα ιδεοτυπικό κεντροευρωπαϊκό, με βάση τα πραγματολογικά στοιχεία (τοπία, αρχιτεκτονική, ναοδομία κ.ά.) χωριό, η γαλήνη διαταράσσεται από ένα απροσδόκητο γεγονός. Στην κυριακάτικη λειτουργία, ο ιερέας ενημερώνει τους πιστούς: «Αδελφοί μου, δυστυχώς έχω δυσάρεστα νέα για την ενορία μας. Φαίνεται ότι επανειλημμένα έχουν κλαπεί χρήματα από το ταμείο της εκκλησίας μας. Είναι δύσκολο να υπολογιστεί ακριβώς το συνολικό ποσόν, αλλά το ερευνούμε. Η αστυνομία πιστεύει ότι ένοχος είναι κάποιος συμπολίτης μας υπεράνω υποψίας. “Ου κλέψεις!” λέει η έβδομη εντολή. Η κλοπή έχει συνέπειες. Όχι μόνο σε αυτή τη ζωή αλλά και στη μετά θάνατον ζωή. Κι εκεί… Εκεί οι αμαρτωλοί δεν τη γλιτώνουν. Αυτό να θυμάστε. Γιατί τα σύνορα του Παραδείσου… δεν είναι ανοιχτά για όλους». Κι όπως ακριβώς ένας αυστηρός ιερέας, κατά φαντασίαν εντολοδόχος του Θεού και κλειδοκράτορας της πύλης του Παραδείσου, απειλεί, αποφασίζει και διατάζει το εμβρόντητο ποίμνιο ποιοι έχουν δικαίωμα εισόδου, έτσι και οι υπερεθνικοί ευρωπαϊκοί οργανισμοί, βαυκαλιζόμενοι με υπεροψία και περισσή αλαζονεία ότι κρατούν τα κλειδιά του παγκόσμιου Παραδείσου, διαχειρίζονται τις «πύλες» της Ευρώπης, επιτρέποντας ή απαγορεύοντας, με ποικίλα κριτήρια, την είσοδο. Αλλά και ο «Παράδεισος» είναι μόνο κατ’ όνομα τέτοιος, καθώς είναι γεμάτος σκοτεινά σημεία και επικίνδυνα μονοπάτια την ώρα που οι νόμιμοι και «καθωσπρέπει» κάτοικοί του προσπαθούν με μυστικά και ψέματα να διατηρήσουν την υποτιθέμενη ανωτερότητά τους σε σχέση με τους «εισβολείς».

 

Με αυτόν τον συμβολισμό η Σοφία Ρούσσου πλάθει μια εξαιρετική ιστορία με πρωταγωνιστές τέσσερις παιδικούς φίλους, μεσήλικες πια, που συναντιούνται στην ταβέρνα του χωριού για να περάσουν μια ξένοιαστη βραδιά «με γέλια, κουβέντα, αναμνήσεις και καλό κρασί». Ο γιατρός, ο δήμαρχος, ο ταβερνιάρης και ο επίτροπος της εκκλησίας θυμούνται τα παλιά με νοσταλγία και σχολιάζουν ανήσυχοι τα τρέχοντα. Ένας από αυτούς όμως, είναι ο βασικός ύποπτος για την κλοπή («Για μένα αυτός ο Παράδεισος έχει γίνει Κόλαση») και όταν το ένα ποτήρι φέρει το άλλο, οι γλώσσες θα ξεδιπλωθούν και το κλίμα θα αλλάξει. Όλα όσα ήταν βαθιά θαμμένα κάτω από το χαλί της «αρμονικής συνύπαρξης» και ενός τάχα ευπρεπούς σεβασμού της ετερότητας στο όνομα της φιλίας, στο πλαίσιο του θριαμβευτή «δυτικού πολιτισμού», θα βγουν στην επιφάνεια και θα μετατρέψουν τη βραδιά σε εφιάλτη.

 

 

 

 

Δίπλα τους θα βρεθούν μια σειρά από δευτερεύοντες χαρακτήρες όπως ο αστυνομικός που πνίγει την απογοήτευσή του στο ποτό, έχοντας πλήρη συνείδηση του μάταιου της έρευνάς του («Όπως ξέρετε, ο διοικητής της αστυνομίας είναι καινούργιος. Ψάχνει λοιπόν να βρει γρήγορα εξιλαστήριο θύμα για να του φορτώσει την κλοπή και να φανεί στους ανωτέρους του. Δυστυχώς, αλλά έτσι είναι») και οι τρεις γιαγιάδες του «FBI» (Φανή, Μπέτυ, Ίριδα) που παρακολουθούν τα πάντα («Πιο αποτελεσματικές κι απ’ το καλύτερο σύστημα παρακολούθησης. Πιο αξιόπιστες κι από λογισμικό αναγνώρισης προσώπου») και οι κακές γλώσσες λένε ότι είναι καταχρεωμένες «απ’ το ονλάιν πόκερ και τα τυχερά παιχνίδια». Καταλυτικός όμως είναι ο ρόλος της Αϊμέ, μιας μετανάστριας σερβιτόρας που προσπαθεί να μιλήσει με πολιτικούς όρους και να υπερασπιστεί με λογική και ανθρωπιά τους αδικημένους αυτού του κόσμου για να δεχτεί απανωτές ρατσιστικές και σεξιστικές επιθέσεις όσο η νύχτα προχωρά.

 

Η Αϊμέ θα μπορούσε άνετα να κατάγεται από μια χώρα σαν την Ελλάδα («Δυστυχώς δεν υπάρχει πια εμπιστοσύνη στους πολιτικούς σας. Κι έχετε πάρει οικονομική βοήθεια με το παραπάνω. Αλλά με τόση διαφθορά τι να περιμένεις…») που αναζητά μια δεύτερη ευκαιρία στην καρδιά της «Ομοσπονδίας», τολμώντας να φέρνει με επιχειρήματα αντιρρήσεις στον οχετό στερεοτυπικών κατηγοριών που της εκτοξεύουν. Τα επιχειρήματα όμως πέφτουν στο κενό («Κι εγώ που νόμιζα ότι ήταν καλή κοπέλα», «Έχει πολύ ακραίες απόψεις», «Και πολύ θράσος») καθώς οι τέσσερις φίλοι αρχίζουν να τσακώνονται μεταξύ τους, όλοι εναντίον όλων, επιρρίπτοντας ευθύνες για τη δική τους κατάσταση στους «λαθραίους μετανάστες» και ανακαλύπτοντας τον εχθρό σε κάθε τι διαφορετικό («Βίγκαν, οικολόγοι, φεμινίστριες, διεμφυλικοί, κι όλοι αυτοί οι ψευτοπροφήτες που μόνο να μας κάνουν κήρυγμα και να κριτικάρουν ξέρουν, και κατά τα άλλα δεν ξέρουν τι τους γίνεται»).

 

Η πολλά υποσχόμενη νύχτα της φιλικής παρέας έχει πια καταστραφεί και η Σοφία Ρούσσου αποδίδει με τα σχέδιά της ιδανικά τη σταδιακή στροφή των τεσσάρων βασικών χαρακτήρων της «προς τα δεξιά», προς τον κυνισμό, την εκδίκηση, τη μνησικακία, τον ακραίο συντηρητισμό. Αποδίδοντας με διαφορετικά σχεδιαστικά στιλ τα διάφορα κεφάλαια, σε μια πορεία που ξεκινά από τα παλ, γλυκά χρώματα και την καθαρή γραμμή για να καταλήξει στο ασπρόμαυρο, το αφαιρετικό και το τραχύ, αφηγείται μια μικρή σε διάρκεια αλλά μεγάλη σε έκταση, νόημα και συμβολισμούς ιστορία για την Ευρώπη και τις αντιφάσεις της, για τον οριστικά απολεσθέντα Παράδεισο, για τη δεξιά στροφή που οδηγεί κατευθείαν στον γκρεμό.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...