SATRAPI MARJANE [ (1969) ]

[Θρηνωδός]

 

Η Marjane Satrapi, ή όπως η ίδια προφέρει το όνομα της Μαριάν Σατραπί, είναι από τα πιο γνωστά ονόματα στον χώρο του ευρωπαϊκού κόμικ στην μετά 2000 εποχή. Το στιλ της αναμφίβολα επηρεασμένο από τους μεγάλους Γάλλους της εναλλακτικής σκηνής στα χέρια των οποίων γαλουχήθηκε σαν καλλιτέχνης, αναλαμβάνοντας άτυπα να είναι μία από τους συνεχιστές του "BD alternative" στην μεταβατική φάση των τελών της δεκαετίας του '90.  

 

Γεννήθηκε μέσα σε μια πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια στην πόλη Rasht της επαρχίας Gilan στο Ιράν, στις 22 Νοέμβρη του 1969. Στα 10 της, και ενώ έμενε στην Τεχεράνη, ξεσπά η Ιρανική (γνωστή επίσης και ως Ισλαμική) επανάσταση. Πέφτει η δυναστεία των Pahlavi η οποία κατείχε ηγετικό ρόλο στην χώρα μετά το πραξικόπημα του 1953 και την κρατική διοίκηση αναλαμβάνουν οι μουφτήδες. Εν μέσω συνεχών εχθροπραξιών και μιας κοινής γνώμης που γινόταν αυξανόμενα μισογυνική, η νεαρή Μαριάν φορτωμένη με τις σκληρές εμπειρίες ενός άτυπου εμφυλίου στέλνεται στα 14 της στην Βιέννη για να γλιτώσει την επερχόμενη δικτατορία. 

 

Αριστερά το χαρακτηριστικό ασπρόμαυρο φλατ και αυστηρά καθορισμένο από τα πάνελς σκίτσο της Σατραπί, δεξιά το ακόμα χαρακτηριστικότερο και πιο σύνθετο σκίτσο του David B.. Οι επιρροές εμφανέστατες, από το στιλ αφήγησης και την τοποθέτηση των κειμένων μέχρι το "παιχνίδι" αυστηρά και μόνο με τις ασπρόμαυρες αποχρώσεις

 

 

Αυτό αποτέλεσε το λεγόμενο turning point στην ζωή της αφού ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός θα την σημαδέψει βαθιά και θα σμιλέψει τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της. Έχοντας πλέον σπουδάσει στη σχολή καλών τεχνών της Βιέννης επιστρέφει στην πατρίδα της και παντρεύεται, μόνο για να χωρίσει μερικά χρόνια αργότερα το 1994 και να μετακομίσει στην Γαλλία. Αφού θα πάρει κάποια μαθήματα στην "Ecole Superieure des Arts Decoratifs" του Στρασβούργου θα μετακομίσει στο Παρίσι και θα παρακολουθεί την ομάδα "Atelier des Vosges". Η ομάδα αυτή αποτελούνταν από σεναριογράφους και σχεδιαστές εναλλακτικού BD που εργαζόντουσαν στην πλατεία "Des Vosges" του Παρισιού (Emile Bravo, Lewis Trondheim, Christophe Blain, David B., Joann Sfar, Frederic Boilet μερικοί της ομάδας που σήμερα έχουν γίνει θρύλοι στους κύκλους τους). Μια συνάντηση εκεί με το ορόσημο του εναλλακτικού BD, τον David B., θα αποτελέσει το δεύτερο σημείο κλειδί της ζωής της. 

 

 

David B. και Satrapi, ο δάσκαλος και η μαθήτρια

 

 

Άμεσο αντίκτυπο της γνωριμίας της με έναν εκ των ιδρυτών της L'Association ήταν η έναρξη του κόμικ που έμελλε να σημαδέψει την ίδια αλλά και ένα ολόκληρο ρεύμα, το Persepolis. Ο πολύ ιδιαίτερος τρόπος που αφηγείται τα παιδικά της χρόνια εν μέσω εμφυλίου σε συνδιασμό με ένα ιδιαίτερο και βαθιά επηρεασμένο από τον David B. σχέδιο (ιδιαίτερα το Epileptic) έδωσε ένα κόμικ που σάρωσε παντός είδους βραβεία - Ανγκουλέμ, Λούκα κλπ- αλλά και πωλήσεις, κόβοντας 300.000 αντίτυπα τα πρώτα δύο χρόνια κυκλοφορίας του. Ήταν τόσο μεγάλο το σοκ τόσο για τον εκδότη της, την L'Association, όσο και για τους mainstream εκδότες της εποχής που ένα δύσπεπτο πολιτικό αυτοβιογραφικό κόμικ είχε τέτοια εκρηκτική επιτυχία, που ξαφνικά το όνομα Marjane Satrapi ηχούσε από κάθε αντεργκράουντ μάζωξη αναρχικών αναγνωστών μέχρι τα μεγάλα σαλόνια της κορεσμένης BD σκηνής της Dargaud, Dupuis και Casterman. Της πήρε 4 χρόνια να το τελειώσει σε 4 τόμους, από το 2000 έως το 2003. Την τοποθέτησε όμως αυτόματα στο κλισιοσκόπιο της παγκόσμιας κομιστικής κουβέντας. 

 

Αριστερά και κέντρο οι δύο τόμοι της Ελληνικής μετάφρασης του "Περσέπολις" από τις εκδόσεις Ηλίβατον, δεξιά τα εξώφυλλα των αρχικών τεσσάρων Γαλλικών

 

Δεν μένουν και πολλά να πούμε από δω και πέρα. Η πορεία της ήταν ανοδική στη συνέχεια, εκδίδοντας το "Poulet aux prunes"  παίρνοντας τον ίδιο χρόνο βραβείο στην Ανγκουλέμ και κόβοντας 70.000 αντίτυπα (αριθμοί που εξακολουθούσαν να θεωρούνται εξωπραγματικοί για την φυσιογνωμία και την θεματική των έργων της). Δεν είναι να πεις ότι έχει το πλούσιο βιογραφικό. Από το 2000 έχει κάνει *μόνο* τέσσερις τίτλους [Persepolis, Broderies, Le Soupir & Poulet aux prunes] αλλά καθένας τους με το που κυκλοφορεί επηρεάζει βαθύτατα κοινό και κριτικούς. Η Σατραπί είχε έρθει στην Ελλάδα πριν 1 χρόνο και τέσσερις μήνες. Από την μαρτυρία του @GeoTrou που την είδε, εξέλαβα μια εικόνα μιας δυναμικής γυναίκας που μίλησε πιο πολύ για τις κοινωνικές ανισορροπίες και τον σεξισμό που βασιλεύει στο Ιράν παρά για κόμικς. Η ίδια και από άλλες συνεντεύξεις που παίζουν στο ίντερνετ φαίνεται τελευταία να επικεντρώνεται στον κινηματογράφο και σε ενέργειες βελτίωσης του Ιράν σε κοινωνικό επίπεδο και αντιμετώπιση των ευπαθών ομάδων με πύρινο και σκληρό λόγο. Από το 2007 προσθέτει στο βιογραφικό της και την σκηνοθεσία, αφού γύρισε μαζί με τον Vincent Paronnaud το Persepolis σε κινούμενα σχέδια, ενώ με τον ίδιο το 2011 μας προσέφεραν το "Poulet aux prunes" σε live-action μεταφορά. 

 

Στα Ελληνικά έχουμε δει άλλες δύο δουλειές της εκτός από το Περσέπολις. Πρόκειται για το broderies ("Κεντήματα" από τις εκδόσεις Ηλίβατον) και την εικονογράφηση του παιδικού βιβλίου Αζδάρ από τις εκδόσεις Επόμενος Σταθμός.            

 

 

 

 

Και δύο σύντομες συνεντεύξεις της:

 

 

bedetheque

lambiek

 

 

[Pete]

Απίστευτη μορφή και η θεματική ταινία της μια από τις καλύτερες ταινίες κινουμένων σχεδίων που είδα ποτέ. Είναι καταπληκτικό πώς ένας προικισμένος άνθρωπος, χωρίς ουσιαστικά μεγάλα μέσα, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο σκέψης τόσων πολλών...

[Θρηνωδός]

30 min ago , Pete said:

Απίστευτη μορφή και η θεματική ταινία της μια από τις καλύτερες ταινίες κινουμένων σχεδίων που είδα ποτέ. Είναι καταπληκτικό πώς ένας προικισμένος άνθρωπος, χωρίς ουσιαστικά μεγάλα μέσα, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο σκέψης τόσων πολλών...

Θα σε παροτρύνω λοιπόν να αφιερώσεις λίγο χρόνο και να παρουσιάσεις την ταινία Persepolis (γι'αυτήν μιλάς αν κατάλαβα καλά) στην ενότητα των κινουμένων σχεδίων μια που δεν την έχουμε.  

 

Αν δεν έχεις διαβάσει και το κόμικ ρίξε μια ματιά (παραθέτω την ελληνική έκδοση στο πρώτο ποστ αν και η αγγλική βρίσκεται προς το παρόν πιο εύκολα), είναι ακόμα καλύτερο από την ταινία.  

[Pete]

6 min ago , Θρηνωδός said:

Θα σε παροτρύνω λοιπόν να αφιερώσεις λίγο χρόνο και να παρουσιάσεις την ταινία Persepolis (γι'αυτήν μιλάς αν κατάλαβα καλά) στην ενότητα των κινουμένων σχεδίων μια που δεν την έχουμε.  

 

Αν δεν έχεις διαβάσει και το κόμικ ρίξε μια ματιά (παραθέτω την ελληνική έκδοση στο πρώτο ποστ αν και η αγγλική βρίσκεται προς το παρόν πιο εύκολα), είναι ακόμα καλύτερο από την ταινία.  

Τσιμπάω  Φυσικά για την Persepolis μιλούσα.

Θα ανταποκριθώ σύντομα, ευχαριστώ για το prodding!  

[GeoTrou]

Πολύ σημαντική μορφή για διάφορους λόγους. Έδωσε τεράστια ώθηση στις γυναίκες δημιουργούς της Γαλλίας και «έκανε μόδα» τα αυτοβιογραφικά κόμικς. Όχι πως δεν υπήρχαν μέχρι τότε, άλλωστε πάνω σε αυτό το ρεύμα βασίστηκε. Έκτοτε όμως έχουν βγει πολλά κόμικς που αφηγούνται την παιδική ηλικία των δημιουργών στην χώρα καταγωγής τους.  

[Θρηνωδός]

Εν τω μεταξύ δεν είχα ιδέα ότι είχαν βγει και άλλες δουλειές της στα Ελληνικά.  

 

Πρόκειται για το broderies ("κεντήματα" από τις εκδόσεις Ηλίβατον) και το παιδικό βιβλίο Αζδάρ από τις εκδόσεις Επόμενος Σταθμός.  Τα προσθέτω και στην παρουσίαση.  

 

Εδώ να σημειώσω πως το "Le Soupir" (ή αλλιώς "Ο Αναστεναγμός") έχει κυκλοφορήσει στα Αγγλικά από το 2011 και μαζί με το "Κοτόπουλο με δαμάσκηνα" είναι τα δύο εκ των τεσσάρων κύριων έργων της που δεν έχουμε δει στα Ελληνικά *ακόμα*.  Το Le Soupir απ'ότι φαίνεται είναι έγχρωμο και άρχισα να το ψάχνω ήδη, θέλω να δω έγχρωμη σατραπί. 

 

 

 

 

[albertus magnus]

Τρομερη η Σατραπι. Το χα λατρεψει το Persepolis οταν το διαβασα και αρκετα καλες και οι υπολοιπες δουλειες της.