ΑΚΤΙΝΕΣ

[ikarukani]

 

 

Περιοδικό με Επισημονικά, Φιλοσοφικά, Κοινωνικά κλπ θέματα, ειδωμένα προφανώς από Θεολογική-Χριστιανική σκοπιά.

Αν και άγνωστο σ' εμένα εντυπωσιάστηκα από το γεγονός ότι διαδράμει το ογδοηκοστό (80ο), παρακαλώ, έτος κυκλοφορίας του, που το καθιστά από τα παλιότερα περιοδικά της χώρας.

 

Διμηνιαία Έκδοση, Μικρού σχήματος 18Χ25 και 40 σελιδες, σε πολυτονικό. Λιτό στην εικονογράφησή του, χωρίς πολυχρωμίες.

 

Εκδότης "Χριστιανική Ένωση Ακτίνες".

[germanicus]

Αντιγράφω από το Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής και Ακουστικής. ΙΕΜΑ. (μη με ρωτάτε τι είναι τώρα το βρήκα ) 
 
Τίτλος ΑΚΤΙΝΕΣ
Εκδότης ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΙΑΤΡΙΔΗΣ
Γλώσσα Ελληνικά
Είδος Περιοδικό
Θέματα ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ-ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ
Συχνότητα Μηνιαίο
Πρώτη έκδοση 1937
Ιδιοκτήτης ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ ΑΚΤΙΝΕΣ
Διευθυντής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΙΑΤΡΙΔΗΣ
Διεύθυνση ΚΑΡΥΤΣΗ 14
Πόλη ΑΘΗΝΑ
ΤΚ 10561
Νομός ΑΤΤΙΚΗΣ
Τηλέφωνο 3235023
 



εδιτ

προσθέτω από την διπλωματική εργασία της κ.Μαρίας Μυλωνά "Εθνικόφρων λόγος στα περιοδικά των γυναικείων χριστιανικών οργανώσεων κατά την περίοδο της δικτατορίας: 1967-1974 " Αριστοτέλειο, Νοέμβριος 2011 (βρέθηκε εδώ)

σελ. 33-39

"Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο κεφάλαιο, μια από τις σημαντικότερες αδελφότητες με σημαντική δράση κατά την περίοδο που εξετάζουμε ήταν η αδελφότητα «Ζωή». Ένα από τα κυριότερα περιοδικά γυναικείο περιοδικό της συγκεκριμένης αδελφότητας ήταν «Ο Κόσμος της Ελληνίδος» (περιοδικό που συνεχίζει να εκδίδεται ακόμα και σήμερα) της ένωσης επιστημόνων «Ακτίνες». Εξίσου σημαντικό, για την παρούσα εργασία, ήταν και το παιδικό-μαθητικό περιοδικό η «Ζωή του παιδιού». Προκειμένου να καταλάβουμε τη θεματολογία και το ύφος των περιοδικών αυτών είναι απαραίτητο να δούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασε η ομώνυμη αδελφότητα και τον ρόλο της στο δικτατορικό καθεστώς της 21ης Απριλίου.

Η «Ζωή» αποτελούσε ένα σωματείο λαϊκών και κληρικών, που ιδρύθηκε το 1907 και μέσα σε σαράντα χρόνια εξελίχθηκε σε θρησκευτικό «κίνημα» με δεκάδες χιλιάδες οπαδούς σ’ όλη τη χώρα και επηρέασε, όχι μόνο τη ζωή της Εκκλησίας, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις. Το 1946 στο περιοδικό «Ακτίνες», το οποίο εκδίδει μια δυναμική ομάδα νέων επιστημόνων της «Ζωής», δημοσιεύεται η «Διακήρυξης της Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων», η οποία συνιστά παρέμβαση του «Χριστιανικού Κινήματος» στην πολιτική ζωή της χώρας.

Με την επάνοδο της βασιλείας και τη μεσολάβηση του Χρύσανθου και του Ιερώνυμου Κοτσώνη, στελέχους της «Ζωής» και πρωθιερέα των ανακτόρων, ο προϊστάμενος της «Αδελφότητος», αρχιμανδρίτης Σεραφείμ Παπακώστας, από τους στενότερους συνεργάτες του Χρύσανθου, έρχεται σ’ επαφή με τον βασιλιά Παύλο και τη βασίλισσα Φρειδερίκη και αναλαμβάνει το «πνευματικόν μέρος του αντικομμουνιστικού αγώνος», στην υπηρεσία του οποίου τίθεται ένα πλατύ δίκτυο οργανώσεων όπως το «Ελληνικό Φώς», το οποίο σηκώνει το κύριο βάρος της διαφώτισης του λαού με δεκάδες εκδόσεις που κυκλοφορούν σε απίστευτα μεγάλους για την εποχή αριθμούς. Σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών αυτών το επίσημο κράτος παρέχει κάθε διευκόλυνση στις οργανώσεις αυτές. Μέλη όπως ο Αλέξανδρος Τσιριντάνης και ο Θεόδωρος Μερτικόπουλος θα παίξουν σημαντικό ρόλο στις δεκαετίες 1950 και 1960 κα κατά τη διάρκεια τους απριλιανής δικτατορίας ακόμα και ως μέλη σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις. Συνεπώς η οργάνωση Θεολόγων «Ζωή» διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο ιδεολογικό και πολιτικό αγώνα κατά της Αριστεράς.

Σταδιακά και κατά συνέπεια η «Ζωή» αποτέλεσε έναν τεράστιο μηχανισμό που κάλυπτε κάθε γωνιά της ελληνικής γης. Σε κάθε συνοικία υπήρχε παράρτημα Πανελληνίου Ενώσεως Γονέων «Η Χριστιανική Αγωγή» (Γ.Ε.Χ.Α.). Στα πανεπιστήμια δρούσε η «Χριστιανική Φοιτητική Ένωση», η οποία αποτελούσε την κύρια δύναμη στις αναμετρήσεις των εθνικοφρόνων με τους αριστερούς φοιτητές μέχρι και τις αρχές του ’60. Επίσης, από το 1949 ακόμη είχαν ιδρυθεί γυναικείες χριστιανικές ενώσεις, κάτω από την ίδια ομπρέλα, όπως η «Αδελφότης Γυναικών Νοσοκόμων ‘Ευνίκη’» και η «Αδελφότητα Ευσέβεια». Επίσης δύναμη κρούσης της «Ζωής» αποτελούσαν και οι «Χριστιανικές Μαθητικές Ομάδες» (Χ.Μ.Ο.). Δεκάδες χιλιάδες νέοι σ’ όλη την Ελλάδα διαπαιδαγωγούνταν για να γίνουν «καλοί στρατιώτες του Χριστού» με πρώτο καθήκον να μάθουν τον Ύμνο των Χ.Μ.Ο.:

Όλοι με Χαρά το λέμε/ με το θάρρος του πιστού/ μια καινούργια Ελλάδα θέμε/ μιαν Ελλάδα του Χριστού.

Όπως μπορεί να καταλάβει κανείς, ο αντικομμουνισμός του μεσοπολέμου λειτούργησε ως προνομιακός χώρος ανάπτυξης συντηρητικών λόγων και πρακτικών. Η Αδελφότητα Θεολόγων «Ζωή», αποτέλεσε τη βασικότερη κοινότητα καλλιέργειας και ανασημασιοδότησης του λόγου περί «θρησκείας», «πατρίδας» και «οικογένειας», την περίοδο από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 και εξής. Η «Ζωή» υπήρξε η πιο συγκεκριμένη, η μεγαλύτερη αλλά και αποτελεσματικότερη οργάνωση στην επιχείρηση θρησκευτικής αναμόρφωσης της κοινωνίας και διάχυσης του λόγου περί «πατρίδος, θρησκείας, οικογένειας». Ο έντυπος λόγος μέσα από τον οποίο η «Ζωή» προώθησε το εγχείρημα της ολοκλήρωσης μιας χριστιανικής προσωπικότητας και της ανάπτυξης μιας εθνικορθόδοξης κουλτούρας, ενός ελληνοχριστιανικού κόσμου, υπήρξε ένας από τους τρόπους της κοινωνικής «αναγέννησης» που οραματίζονταν το χουντικό καθεστώς. Για παράδειγμα βλέπουμε σε κείμενο του περιοδικού «Ελληνοχριστιανική Αγωγή» σχετικά με το ελληνοχριστιανικό ιδεώδες τα παρακάτω:

Το ελληνοχριστιανικό ιδεώδες είναι ζωντανό και αληθινό ενώ τα περισσότερα ιδεώδη που οι κοινωνικές κινήσεις και η επιστήμη έχει μπροστά της είναι ελλιπή, δεν έχουν πραγματικότητα και δεν απευθύνονται στον άνθρωπο για να πραγματωθούν. Το ελληνοχριστιανικό ιδεώδες έχει μια θετική πραγματικότητα που ζει μέσα στην ψυχή του ελληνικού λαού. Αν ρωτήσουμε τον άνθρωπο τι πιστεύει για τον Θεό θα μας πει για την αθανασία της ψυχής, και για το σύμπαν πράγματα για τα οποία μίλησε ο Πλάτωνας και διαμόρφωσε σε σύστημα δόγματος η χριστιανική ορθοδοξία. Συνεπώς η ελληνοχριστιανική φιλοσοφία είναι υπαρκτή. Το χριστιανικό ιδεώδες υπάρχει ζωντανό μέσα στο λαό. Αυτό πού πρέπει να κάνουμε είναι να το συσχετίσουμε με τις ιστορικές παραδόσεις του Έθνους. Το ιδεώδες αυτό έχει δύο πλευρές: η μία είναι ο ελληνικός ανθρωπισμός και η άλλη η θρησκευτική αλήθεια όπως την εκφράζει ο Χριστιανισμός […] Ο ανθρωπισμός πρέπει να συνδεθεί με τον χριστιανισμό και να επιτευχθεί αυτή η σύζευξη η ελληνοχριστιανική.

Η συγκρότηση των πρώτων φεμινιστικών κινήσεων και η σταδιακή στροφή των φεμινιστικών εγχειρημάτων προς τη διεκδίκηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των γυναικών αντιμετωπίστηκε από τη χριστιανική Αδελφότητα ως η μεγαλύτερη απειλή της εποχής. Απέναντι στις φεμινιστικές ιδέες, ο συντάκτης της Ζωής ύψωσε τη σημαία της «χριστιανικής ανυψώσεως» των γυναικών. Ωστόσο, η αντιμετώπιση των φεμινιστικών ιδεών δεν ήταν ο μόνος στόχος της Αδελφότητας «Η Ζωή». Οι αναφορές στον «υλισμό», δεν έλειπαν από τα φύλλα του εντύπου. Επέκριναν την αθεΐα του υλισμού, μια τάση που αργότερα την συγκέντρωσε σε μια συγκροτημένη αντικομμουνιστική επιχειρηματολογία. Ένα άλλο πεδίο της κριτικής τους αφορούσε τους νέους – αστικούς κατά κύριο λόγο – τρόπους ζωής, που περιελάμβαναν νέες μορφές κοινωνικότητας και ψυχαγωγίας (άθεα και υλιστικά βιβλία, κινηματογράφοι, θεατρικές παραστάσεις κτλ). Επιπροσθέτως με τα παραπάνω, τα δημοσιεύματα του εντύπου αφορούσαν επίσης τόσο τον κίνδυνο των «μπολσεβικικών ιδεών» δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη φαυλότητα των κομμουνιστικών ιδεών και πως εκείνες υπονόμευαν τη θρησκεία. Στα μετέπειτα χρόνια η Ζωή πολλαπλασίασε τις δραστηριότητές της στο πεδίο της ηθοποιητικής χριστιανικής αγωγής συνδυάζοντάς την πια ανοιχτά με τον αντικομμουνιστικό αγώνα. Δημιουργήθηκαν και άλλοι σύλλογοι όπως η «Χριστιανική Ένωσις Εργαζόμενης Νεολαίας», Ο Σύλλογος Ορθοδόξου Εσωτερικής Ιεραποστολής «Ο Απόστολος Παύλος», καθώς και η Ένωσις Γονέων «Η Χριστιανική Αγωγή.

3. Γυναικεία χριστιανικά περιοδικά και δείγματα εθνικοφροσύνης

Το καθεστώς της 21 Απριλίου προσπάθησε να δημιουργήσει μια ιδεολογία που θα αγκάλιαζε όλα τα κοινωνικά στρώματα καλύπτοντας όλες τις κοινωνικές αντιθέσεις με στόχο να νομιμοποιηθεί και να παραμείνει στην εξουσία έχοντας καταλάβει ότι «μακροπρόθεσμα καμία κρατική εξουσία και ακόμη λιγότερο ένα συγκεκριμένο καθεστώς δεν μπορεί να επιβληθεί και να διατηρηθεί μόνο με τη δύναμη καταναγκασμού και τους ανάλογους κατασταλτικούς μηχανισμούς επιβολής του». Γι’ αυτό το λόγο το δικτατορικό καθεστώς των συνταγματαρχών κατέφευγε σε ιδεολογήματα που θα μπορούσαν, αν όχι να εκφράσουν, αλλά τουλάχιστον να εξασφαλίσουν την ανοχή του λαού, όπως είναι αυτά περί ενότητας του έθνους, αγάπης προς τον συνάνθρωπο, ατομικού και κοινωνικού εξαγνισμού και ανθρωπισμού. Σε αυτό το πλαίσιο και μόνο, θεωρούσε δευτερεύον στοιχείο τον κομμουνιστικό κίνδυνο προτάσσοντας πάντοτε τη «λήθη του παρελθόντος». Παράλληλα, όμως στο λόγο του έκανε χρήση έντονων εθνικιστικών ίσως και λαϊκιστικών στοιχείων, όπως είναι αυτά περί «περιούσιου λαού» και ανωτερότητας του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής φυλής σε σχέση πάντα με τον κομμουνισμό και τους κομμουνιστές. Συνεπώς, ο λόγος τους έχει χαρακτηριστεί «αντιφατικός, επειδή στην ουσία προσπαθεί να είναι πολυσυλλεκτικός: περιέχει δημοκρατία και αντικοινοβουλευτισμό, φιλομοναρχισμό και αντιμοναρχισμό, φιλεργατισμό και φιλοκαπιταλισμό, με ταυτόχρονο φιλοαγροτισμό, εθνικισμό αλλά και ελληνοτουρκική φιλία, φιλοαμερικανισμό αλλά και φιλοευρωπαϊσμό και ταυτόχρονα αντιδυτικισμό».

Ο λόγος του καθεστώτος, όπως αντανακλάται στα περιοδικά που εξετάζονται σ’ αυτήν την εργασία, μπορεί να χαρακτηριστεί συντηρητικός, ηθικοπλαστικός και διδακτικός ή καλύτερα «τραντισιοναλιστικός ως προς την προτεραιότητα που δίνει στις παραδόσεις, στην οικογένεια, στα πεπρωμένα της φυλής, στην πίστη στην αιώνια και αθάνατη Ελλάδα και ως προς την ένταση με την οποία καταδικάζει τον υλισμό, τον ευδαιμονισμό και τον ατομικισμό». Σε όλες τις εκφάνσεις του τύπου είναι εμφανής η κυριαρχία της έννοιας της τάξης, της καθαριότητας, της ευπρέπειας, της αξιοπρέπειας και της ηθικής, στοιχεία που άλλωστε αρμόζουν στη γυναίκα της εποχής. Σε αυτό το σημείο μπορούμε να δούμε πιο συγκεκριμένα αλλά και συνοπτικά τη θεματολογία των περιοδικών αυτών. Στα περιοδικά όπως «Ο Κόσμος της Ελληνίδος» και το «Περιοδικό Ελληνίδων Βορείου Ελλάδος» βλέπουμε θέματα που έχουν να κάνουν με τον πολιτισμό σε μορφή ήταν αφιερωμάτων είτε αρθρογραφίας, θέματα σχετικά με τους αγίους και τη συσχέτισή τους με εθνικές γιορτές, κύρια άρθρα που θυμίζουν στις αναγνώστριες τους ένδοξους αγώνες του έθνους και πολλές φορές τον ρόλο της εκκλησίας σε αυτούς τους αγώνες, θέματα που αφορούν την ελληνίδα μητέρα, τα παιδιά της καθώς και την οικογένειά της. Επίσης βλέπουμε θέματα που εξυψώνουν τον ρόλο της γυναίκας μέσα από θεματογραφία που σχετίζεται με τις δασκάλες της Μακεδονίας, τις ένδοξες γυναίκες της Πίνδου, τις ηρωίδες της επανάστασης. Επίσης υπάρχει έντονη η συσχέτιση του ελληνισμού με την Κύπρο και υπάρχουν πολλά θέματα και αφιερώματα σ’ αυτήν. Όσον αφορά τον αντικατοπτρισμό στοιχείων εθνικοφροσύνης σε διάφορα άρθρα των περιοδικών αυτών και κατά συνέπεια μία γενικότερη τάση σύγκλισης με το δικτατορικό καθεστώς των συνταγματαρχών, θα μπορούσαμε, όπως αναφέρθηκε ήδη από τον εισαγωγή, να τα εντάξουμε σε τρείς κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία αφορά το τρίπτυχο: πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, η δεύτερη κατηγορία αφορά την ιδέα της «Ελλάς-Ελλήνων-Χριστιανών», και η τρίτη κατηγορία αφορά τον αντικομμουνιστικό λόγο και την προτροπή λήθης του παρελθόντος συνοδευόμενης με τον οραματισμό ενός ένδοξου μέλλοντος.

 

[Fergus Mc Duck]

Το έπαιρνε παλαιότερα ο πατέρας μου και είχαμε σίγουρα γύρω στα 100+ τεύχη, αλλά πριν καμιά δεκαπενταετία πετάχθηκαν για λόγους χώρου. Παρ' όλ' αυτά όλο και κάτι πρέπει να έχει ξεμείνει στο χωριό 

[Valtasar]

@ikarukani Γιάννη, σε παρακαλώ πες μας διαστάσεις, τιμή και σελίδες για να συμπληρώσουμε τα στοιχεία

 

[rotagiatipino]

Στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ έχουμε τα τεύχη 76, 83, 85, 87, 91, 93-94, 122, 125, 128-130, 132-133, 135, 137, 139-147, 149-153, 155-166, 168-182, 186-187, 189-198, 211, 214-216, 218-221, 225-234, 268, 296, 442, 454-455, 507-514, 529, 532, 534, 538, 621, 664, 700 

ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ να ανακαλύπτετε τίτλους!!!!!!!!!!!! (αχ, αυτό το χιούμορ μου!). Βλέπω επίσης έτος ΣΤ΄ το 1943, άρα βγήκε το 1938 (;) λογικά. ΟΚ το σημειώνω κι αυτό. <3

[ikarukani]

Διμηνιαία Έκδοση, Μικρού σχήματος 18Χ25 και 40 σελιδες, σε πολυτονικό

 

Τιμή μονάδας, αν θυμάμαι καλά (γιατί τα δανείστηκα για λίγο), δεν υπήρχε, αναφερόταν μόνο ετήσιες συνδρομές. Επιφυλάσσομαι να ξαναδανειστώ και να συμπληρώσω πληροφορίες.

[rotagiatipino]

Αν σου είναι δύσκολο να το ξαναδανειστείς, μη στενοχωριέσαι.Ρωτήστε εμένα, μου είναι πιο εύκολο. Τιμή ποικίλλει, από 500 ως 3000 ως τη δεκαετία του 1950, 4 έως 7 δρχ. από τη δεκαετία του 1950 και εξής.