LE MONDE D'EDENA (THE WORLD OF EDENA) [ MOEBIUS ]

[Θρηνωδός]

"Ο Μοέμπιους 34 χρόνια πριν έθιξε το ζήτημα του προσδιορισμού της σεξουαλικότητας και της σχέσης με το περιβάλλον με αφοπλιστικό τρόπο που σήμερα είναι όλο και πιο πιστός στην εξέλιξη της ανθρώπινης υπόστασης"

 

 

 

[Θρηνωδός]

Γιατί ξεκίνησε να το γράφει:

 

Το 1982 η Citroen προσέγγισε τον ήδη φτασμένο Μοέμπιους με σκοπό την δημιουργία ενός διαφημιστικού κόμικ για μια καμπάνια που επρόκειτο να λανσάρει τον επόμενο χρόνο. Μέγεθος απεριόριστο και κανένα περιορισμό στο τι θα περιέχει ή πως θα το περιέχει. Ο Μοέμπιους αρχικά είχε ενδοιασμούς σε μοραλιστικό επίπεδο αλλά, θεωρώντας την Citroen τον "ποιητή των σύγχρονων αυτοκινήτων, αφού σχεδίασε το DS και το 2CV", προχώρησε με την ιδέα. Παρήγαγε μια αλληγορική ιστορία επιστημονικής φαντασίας μέσα στην οποία εισχωρεί *όχι και τόσο* διακριτικά το Citroen Traction Avant αλλά και το σήμα της εταιρίας. Αλλά "Ο κόσμος της Εντίνα" έμελλε να εξελιχθεί σε πολλά παραπάνω. 

 

Οι δύο πρωταγωνιστές χρησιμοποιούν ένα στιλάτο όχημα από την αρχαία εποχή της Terra όταν το διαστημόπλοιο τους καταστρέφεται. Το όχημα; Citroen Traction. 

Μια πυραμίδα που συναντούν οι ίδιοι στο τέλος του πρώτου τεύχους, μεταβάλλει το σχήμα της στο γνωστό διπλό βέλος της Citroen. 

 

Η έκδοση:

 

Ξεκινώντας από το 1983 μέχρι και το 2001, από το ένα κόμικ 39 σελίδων που ήταν προγραμματισμένο να βγει αρχικά προέκυψαν 5 άλμπουμς των 340 σελίδων σύνολο μαζί με τα έξτρα. Αφού είδε πως σιγά σιγά άρχισε να δομείται ένας νέος και ενδιαφέρον κόσμος, ο Μοέμπιους αποφασίζει να συνεχίσει την ιστορία βγάζοντας με την παρακάτω σειρά τα επόμενα.

 

1. Sur L'Etoile (Les Humanoides Associes) - 1983

2. Les jardins d'Edena (Casterman) - 1988

3. La Deesse (Casterman) - 1990

4. Stel (Casterman) - 1994

5. Sra (Casterman) - 2001

6. Les reparateurs (Casterman) - 2001

 

Ενώ το 2015 κυκλοφόρησε στα Γαλλικά η integrale έκδοση τιτλοφορημένη "Le Monde D'Edena" την οποία έβγαλε και η Dark Horse στα Αγγλικά ένα χρόνο μετά ως τον πρώτο τόμο της σειράς Moebius Library. Σε αυτήν περιέχονται εισαγωγικά κειμενάκια από την Moebius Production με διάφορες σκέψεις του δημιουργού πριν, κατά την διάρκεια και μετά το τέλος κάθε τεύχους (από τις οποίες σκέψεις παραθέτω κομμάτια εδώ). 

 

Συγκεντρωτική Γαλλική και η προσαρμογή της Dark Horse

 

Η πρώτη έκδοση του πρώτου τεύχους είχε βγει με τιράζ 10.000 κομμάτια. Τα 6 χιλιάδες πήγαν σε εργαζομένους της Citroen και τα υπόλοιπα στον τύπο. Άπαξ και δεν κυκλοφόρησε ποτέ στα κομιξάδικα και τα βιβλιοπωλεία βρίσκεται σχετικά δύσκολα, αλλά δεν το λες και σπάνιο. Αυτό που πραγματικά είναι ένα από τα ιερά δισκοπότηρα των BD, είναι μια δοκιμαστική έκδοση που έκοψε μόνο 650 κομμάτια και δόθηκε αποκλειστικά σε υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρίας 2 μήνες πριν την κανονική κυκλοφορία (Οκτώβριο του 1983 η δοκιμαστική, Δεκέμβριο η πρώτη).  Παρόλο που το bedetheque δίνει εκτίμηση 500 - 750 ευρώ, το πραγματικό κόστος ίσως ξεπερνά τα 1500 σε καλή κατάσταση. Αρκετά χρόνια μετά σε ένα φεστιβάλ ο Μοέμπιους υπέγραφε κόμικ σε θαυμαστές όταν κάποιος εμφανίζεται με αντίτυπο της δοκιμαστικής έκδοσης, με αποτέλεσμα να μείνει έκπληκτος και να τον ρωτάει από που το βρήκε και πόσα έδωσε, λέγοντας κάτι του στιλ "ρε τους τα δώσαμε για να τους τιμήσουμε και αυτοί τα πουλάνε μια περιουσία". Προφανώς κάποιος πρώην ή νυν υπάλληλος της Citroen το πούλησε και ο θαυμαστής έβαλε βαθιά το χέρι στην τσέπη για να το αποκτήσει.

 

Το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο της δοκιμαστικής έκδοσης από την Gentiane 

 

Τι είχε παραπάνω και κοστίζει ένα σκασμό λεφτά; Πέρα από το ότι βγήκαν μόνο 650 αριθμημένα και υπογεγραμμένα αντίτυπα, ήταν λίγο μεγαλύτερο (24x32.5 cm), περιείχε ποστεράκι με υπογραφή, original art    , βιβλιαράκι με πληροφορίες,3 έξτρα σελίδες με εισαγωγή από τον Jean Annestay ενώ το κόμικ δεν ήταν δεμένο αλλά 39 ξεχωριστές σελίδες τυπωμένες σε ιλουστρασιόν χαρτί. Όλα τακτοποιημένα σε κουτί από ύφασμα καμβά. 

 

 

 Ας σας τρέξουν τα σαλάκια ελεύθερα 

[Θρηνωδός]

Για την γέννηση του κόμικ:

 

Η έκδοση της Dark Horse έχει πριν από κάθε άλμπουμ πολύ κατατοπιστικά μικρά άρθρα σχετικά με τις σκέψεις του Μοέμπιους όταν ετοίμαζε το σενάριο και το σχέδιο σε κάθε ένα. Η υπόθεση είναι βαθιά αλληγορική και σε κάθε κεφάλαιο αναπτύσσει μια διαφορετική συλλογιστική ενώ προσεγγίζει ζητήματα που απασχολούσαν τον ίδιο στην πραγματική του ζωή. Έχει αρκετά new age στοιχεία και μπορεί να αναλυθεί σε διάφορα επίπεδα, σύμφωνα με το τι θέλει να "διαβάσει" ο αναγνώστης και πως να ερμηνεύσει την εκάστοτε κατάσταση που βρίσκονται οι πρωταγωνιστές. 

 

Αρχικά του ζητήθηκε να γράψει μια ιστορία των επτά σελίδων που τελικά περιόρισε στις τέσσερις στην περίπτωση που δεν είχε έμπνευση. Όλως περιέργως βρέθηκε σε 'creative trance" όπως είπε και ο ίδιος και έφτιαξε τα προσχέδια και το πρώτο draft του σεναρίου για την πρώτη ιστορία "Upon a Star" σε μισή ώρα μόνο. Του άρεσε τόσο σαν ιδέα που ενώ είχε προγραμματίσει να δώσει το σχέδιο σε δύο φίλους του κάνοντας μόνο τα πρώτα μολύβια, έκατσε και την σχεδίασε μόνος του μπροστά τους. Από κει που θα τους έδινε μια γενική ιδέα, κατέληξε να φτιάξει το ίδιο το κόμικ με αυτούς να τον δουλεύουν λέγοντας του "αυτή ήταν η τετρασέλιδη ιστορία σου;".

 

Για την υπόθεση:

 

Σε ένα μακρινό μέλλον όπου η δική μας εποχή θεωρείται αρχαία, τα δεδομένα της ύπαρξης έχουν αλλάξει πλήρως. Δεν υπάρχουν άνδρες και γυναίκες παρά ασέξουαλ όντα χωρίς γεννητικά όργανα που τρέφονται με συνθετικό φαγητό. Υπάρχουν εκατοντάδες πλανήτες και φυλές στον Γαλαξία και ο Stel με τον Atan, δύο επισκευαστές διαστημοπλοίων και συνοδοιπόροι βρίσκονται ξαφνικά απομονωμένοι σε έναν αφιλόξενο πλανήτη που ονομάζουν Pool Ball (Μπάλα μπιλιάρδου). Μετά από περιπέτειες βρίσκουν μια παράξενη φθορίζουσα μπλε πυραμίδα η οποία τους περίμενε να έρθουν ώστε να ξεκινήσει, με αυτούς και άλλους αντιπροσώπους των υπόλοιπων πλανητών, το ταξίδι της για τον μυθικό παραδεισένιο πλανήτη της Edena που βρίσκεται κρυμμένος στο κέντρο του γαλαξία.

 

Sur L'Etoile (Upon A Star) 

 

Στην Αγγλική έκδοση τοποθετήθηκαν πρώτα κάποιες (όχι όλες) από τις μικρές ιστορίες του έκτου άλμπουμ "Les Reparateurs" επειδή προηγούνταν χρονολογικά παίρνοντας τον τίτλο "Chapter 1, Part 1: Repairs" ενώ το δεύτερο μέρος ήταν το Upon a Star. Τα υπόλοιπα άλμπουμ μπήκαν με την σειρά που εκδόθηκαν και στα Γαλλικά.

 

 

Στο Upon a Star ο Μοέμπιους θέλησε να υιοθετήσει ένα αρκετά απλό σχεδιαστικό στιλ το οποίο δεν παρεκκλίνει από την ligne claire και ενσωματώνει την πολυαγαπημένη του συμμετρική γεωμετρία. Στις αρχές της δεκαετίας είχε αρχίσει να στρέφεται σε πιο μινιμαλιστικές τεχνοτροπίες (πάντα σε σχέση με τα φορτωμένα και γεμάτα λεπτομέρεια κόμικ του στα 70s). Ο ίδιος θεωρούσε πως η υπερβολική λεπτομέρεια στα σκίτσα του ήταν απόρροια της προσπάθειας του να καλύψει τυχόν ατέλειες της έλλειψης γραμμικότητας στα περιβάλλοντα. Χρησιμοποιώντας ένα πιο πειθαρχημένο στιλ ήθελε το οπτικό κομμάτι της ιστορίας να είναι καθαρό και όσο πιο απλό στην κατανόηση γίνεται. Στο Upon A Star αυτό τον περιόρισε αρχικά γιατί κατ'επιλογήν δεν μπορούσε να βρει καταφύγιο στις λεπτομέρειες αναγκάζοντας τον εαυτό του να δίνει βάση κυρίως στις γραμμές γιατί κάθε ρεαλιστική απεικόνιση της ανατομίας, της ύλης και των σχημάτων μπορούσε να εκφραστεί επαρκώς μέσω απλών γραμμών. Όταν κάποιος διαβάσει το πρώτο τόμο της ιστορίας αυτής, βλέπει εύκολα πως σε κάθε σκηνή ο χώρος που περιτριγυρίζει τους δύο ήρωες είναι ελάχιστα φορτωμένος με στοιχεία παραπάνω όσων είναι απολύτως απαραίτητα.  

 

 

Εν τέλει θεώρησε επιτυχία το Upon a Star μιας και τα περισσότερα πάνελ (εκτός μερικών που τα θεωρεί μέτρια) είναι ακριβώς αυτό που ήθελε: Γραμμικές απεικονίσεις με λίγες λεπτομέρειες που το μόνο που θα προσέθεταν ήταν η ψευδαίσθηση ότι μια μέτρια προς κακή εικόνα είναι ενδιαφέρουσα επειδή μπερδεύει και εντυπωσιάζει τον αναγνώστη με άχρηστες πληροφορίες που τον απομακρύνουν από την ουσία της αφήγησης. 

 

Les Reparateurs (Repairs)

 

 

"Στο σύμπαν της Edena οι μεταφορείς και οι επισκευαστές είναι ευαίσθητα πλάσματα με αγνές καρδιές που έχουν μάθει να ακούν τις κραυγές απόγνωσης και το κλάμα των παιδικών μας χρόνων. Έρχονται από το μέλλον και ξέρουν πως να ξυπνήσουν ψυχολογικούς μηχανισμούς ώστε να μας βοηθήσουν να επιστρέψουμε στα ξεχασμένα ή χαμένα μας όνειρα."  Έτσι ενσωματώνει ο Μοέμπιους την πρώτη χρονολογικά ιστορία την οποία κατασκεύασε τελευταία, χρησιμοποιώντας μια δική του ανάμνηση σαν παιδί για να δώσει μια ακόμα διάσταση σε ένα έργο που θεωρούσε, όπως και το "The Airtight Garage", δείγμα πολυεπίπεδης επέκτασης. Όταν ήταν μικρός και οι δικοί του πολύ φτωχοί για να του παίρνουν συνεχώς παιχνίδια, είχε ένα κόκκινο υποβρύχιο το οποίο ξέχασε στα παράλια της λίμνης Vincennes. Του κόστισε πολύ και αναπολώντας γράφει: "Σαν παιδί δεν έχασα ότι είχα, αλλά δεν βρήκα και ότι ήταν χαμένο". 

 

Les jardins d'Edena (The Gardens of Edina)

 

 

Επηρεασμένος από τις διδαχές του Jean-Paul Appell-Guéry, γκουρού του Γαλλικού new age κινήματος της εποχής, όταν έγραφε το "Gardens of Edena" υποστήριζε έντονα μια φιλοσοφία επιστροφής στην φύση. Έθιξε την αποξένωση του ανθρώπου από τους καρπούς που μας προσφέρει η μάνα Γη για χάρη του τεχνητού junk food και πως ελλοχεύουν κίνδυνοι στην περίπτωση που κάποιος συνηθισμένος σε αυτό πρέπει να επιβιώσει στο φυσικό περιβάλλον. Στην ιστορία λοιπόν οι χαρακτήρες όλη τους την ζωή τρώνε συνθετικό φαγητό και όταν έρχονται σε επαφή με πραγματικούς καρπούς (μήλα, μπανάνες) είναι καχύποπτοι και φοβούνται ότι είναι επικίνδυνο. Η μετάβαση από την μια μορφή φαγητού στην άλλη είναι πολύ πιο απλοποιημένη στο κόμικ αφού στην πραγματικότητα "μερικά πνευματικά εμπόδια είναι ανυπέρβλητα". Για τον Μοέμπιους οι χαρακτήρες του καταφέρνουν να κάνουν την μετάβαση όχι επειδή είναι τέλεια όντα αλλά θετικοί στην βελτίωση. 

 

Σε αυτό το κεφάλαιο για πρώτη φορά οι δύο χαρακτήρες αρχίζουν και αναπτύσσουν σεξουαλικά χαρακτηριστικά, απόρροια της επιστροφής τους σε ένα πραγματικά ανθρώπινο περιβάλλον. Από την αρχή ο Stel είχε πιο χοντροκομμένα αντρικά χαρακτηριστικά (μεγαλύτερη μύτη, πιο τριχωτός) και ο Atan ήταν θηλυπρεπής (μεγάλα και γοητευτικά μάτια, λεπτά χείλη και μικρή μύτη) αλλά εδώ γίνεται ξεκάθαρο. 

[Kurdy Malloy]

Νέρντικη παρατήρηση: Το μοντέλο ονομάζεται Traction Avant (κοινώς μπροστινή κίνηση, πρωτοποριακό για την εποχή) και όχι σκέτο traction που σημαίνει απλά "κίνηση" με την αυτοκινητιστική ένοια του όρου.

[Θρηνωδός]

Έτοιμο και το τρίτο ποστ με αναλυτικές πληροφορίες για την υπόθεση του κόμικ και τις σκέψεις του Μοέμπιους για κάθε κεφάλαιο. 

[GeoTrou]

Ξεκινώντας να το διαβάζω άρχισα να απογοητεύομαι ελαφρώς κυρίως από σεναριακής άποψης. Λίγο πριν από τη μέση όμως, η ιστορία άρχισε να παίρνει σχήμα, ο κόσμος και οι χαρακτήρες να αποκαλύπτονται σιγά-σιγά. Ώσπου τα δύο τελευταία μέρη τα διάβασα απνευστί, παρότι είναι μάλλον πυκνογραμμένα και κάπως στρυφνά. Φοβόμουν λίγο το τέλος, μην είναι κάπως απλοϊκό, αλλά το twist ήταν μάλλον εύστοχο και καλοδιατυπωμένο.

Συνολικά, μιλάμε για ένα πολύ ιδιαίτερο και σίγουρα προσωπικό κόμικ, που θα πρότεινα σε πολύ συγκεκριμένα άτομα.