OPERATION AJAX: THE STORY OF THE CIA COUP THAT REMADE THE MIDDLE EAST[ MIKE DE SEVE, DANIEL BURWEN ]

[Θρηνωδός]

 

Κάθε φορά που γίνεται ένα μεγάλο πολιτικοκοινωνικό μπαμ, ξεφυτρώνουν εκατοντάδες καιροσκοπικά παράγωγα στα διάφορα μέσα που το εκμεταλλεύονται. Μου'ρχεται στο νου τώρα το A Jew in Communist Prague του Giardino, που όπως πολύ σωστά μου είχε επισημάνει η Kabuki βγήκε λίγο καιρό μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης εκμεταλλευόμενο το γεγονός. Για να λέμε και την αλήθεια, όντως ήταν λίγο αρπαχτή, όσο και να μ'αρέσει ο Giardino. Ε το Operation Ajax, παρόλο που έχει όλα τα δικαιολογητικά για να μπει στην παραπάνω κατηγορία, στέκεται αξιοπρεπέστατα μόνο του και σε σπρώχνει προς την σωστή κατεύθυνση - να ψάξεις την αλήθεια μέσα από το ficiton κομμάτι του κόμικ, όσο αυτό είναι εφικτό. Η παρουσίαση αυτή δεν είναι για το κόμικ σαν κόμικ, αλλά για κάποιες ιστορικές πληροφορίες που θα βοηθήσουν να απολαύσει κάποιος και να το κατανοήσει καλύτερα. 

 

https://www.youtube.com/watch?v=ivt7KA8j69Q

 

Όλοι γνωρίζετε για το WikiLeaks και τα ξεσπάσματα του κατά καιρούς στην αποκάλυψη "ευαίσθητων" κρατικών εγγράφων κυρίως της Αμερικανικής κυβέρνησης. Την τετραετία 2011-2015 βομβαρδιζόμασταν κάθε λίγους μήνες με τεράστιας σημασίας σκάνδαλα - Το Guantanamo Bay files leak, GI Files leak, Syria Files, Stratfor email leak, το Operation Elysse της NSA κατά της Γαλλικής κυβέρνησης κ.α. - τα οποία μας δίνουν μια μικρή ιδέα για την κορυφή του παγόβουνου. Μέσα σε όλα υπήρχε και μια έκθεση της CIA για το Ιρανικό πραξικόπημα της 15ης-19ης Αυγούστου 1953. Στην έκθεση παρουσιάζονται οι ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν ώστε να υποκινήσουν οι Αμερικάνοι την ανατροπή του καθεστώτος Mohammad Mosaddegh, με το κωδικό όνομα "Επιχείρηση Αίαντας". 

 

Το πρώτο Appendix της έκθεσης με μια συνοπτική αναφορά των ενεργειών που ακολούθησε η CIA για να ρίξει τον Mosaddegh

 

Ένα καλό starting point για το κόμικ και την σημασία της ιστορίας που διαπραγματεύεται, είναι πως ο Mohammad Mosaddegh, από τους λίγους μορφωμένους Ιρανούς της εποχής, προσπάθησε και κατάφερε να περάσει την διαχείριση του Ιρανικού πετρελαίου στα χέρια της εκλεγμένης του κυβέρνησης και του λαού του Ιράν. Του πετρελαίου που μέχρι πρότινος διαχειρίζονταν οι Άγγλοι. Βλέπουν ότι χάνουν έδαφος,ο Τσώρτσιλ φρικάρει και συνεργάζεται με τους Αμερικάνους. Πράκτορες των ανώτερων κλιμακίων της CIA προσλαμβάνουν αμφισβητούμενες φιγούρες εντός και εκτός συνόρων, πείθουν τον Άιζενχαουερ πως ο Μοσαντέϊ είναι κομμουνιστής. Αυτός βλέπει μια τέλεια ευκαιρία να αποδείξει στον Αμερικανικό λαό πως τα φορολογούμενα χρήματα του δεν πάνε στο βρόντο και ότι κυνηγάει τους κακούς κομμουνιστές σε όλο τον κόσμο (μην ξεχνάμε ότι το 1953 βρισκόμαστε στο πικ του Ψυχρού πολέμου), εγκρίνει την επέμβαση και σε 4 μέρες πέφτει το δημοκρατικά εκλεγμένο κυβερνητικό σώμα. Επικεφαλής του Ιράν πλέον ένας υποδουλωμένος Αμερικανόφιλος Σάχης, τα πετρέλαια κατακερματίζονται μεταξύ Αμερικάνων και Άγγλων (σε ένα ποσοστό 90-10) και όλα καλά. Έτσι λοιπόν χάθηκε η ευκαιρία να υπάρχει μια ισχυρή δημοκρατία στο κέντρο της Μέσης Ανατολής, με ότι επακόλουθο θα είχε αυτό στον περιορισμό του Ισλαμικού φονταμεταλισμού που κυριαρχεί μέχρι σήμερα. Πολύ πολύ χοντρικά και απλοϊκά βέβαια, ίσα ίσα για να μπει κάποιος στο κλίμα πριν το διαβάσει. 

 

 

Το κόμικ είναι εξαιρετικό. Πολύ καλή ροή, ζωντανό και φλογερό σχέδιο ενώ δεν κρύβεται πίσω από το δάκτυλο του όσον αφορά την σκληρότητα των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν. Απεικονίζει πολύ πειστικά το γίγνεσθαι μιας περιόδου 8 ετών, αφού εστιάζει στα γεγονότα που οδήγησαν στο πρόσφορο έδαφος πριν το πραξικόπημα. Κάνει και κάποιες αναφορές για τις αρχικές επεμβάσεις των Άγγλων στη περιοχή, από το 1908. Το προτείνω ανεπιφύλακτα αφού το βλέπω σαν μια σκληρή εισαγωγή στην απαράδεκτη επεμβατική εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. που με έναρξη το Ιράν, κινήθηκε πάνω και κάτω από το τραπέζι δεκάδες φορές ακόμα. Χιλή, Γουατεμάλα, Κούβα, Παναμάς, Θιβέτ και η λίστα δεν τελειώνει. Στο σενάριο ο Mike de Seve, στο σχέδιο ο Daniel Burwen. Το κόμικ κυκλοφόρησε το 2015 σε TPB έκδοση από την cognito comics, εδώ και η promo σελίδα.  Το πήρα από την Πολιτεία φθηνά, γύρω στα 18 ευρώ.