Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΕΛΙΔΟΝΟΥ

[DJO]

Ε, μέρα που 'ναι...
 

>>> Teaser Trailer

 

Τι να πρωτοπεί κανείς γι'αυτό. Μακράν από τις πιο σημαντικές κυκλοφορίες του φετινού Comicdom, μαζί με το Κατανοώντας Τα Κόμικς. Πρόκειται για τη 2η έκδοση ελληνικού κόμικ μέσω crowd funding via indiegogo (το πρώτο ήταν το Elysium Online) και πρώτη φορά που εκδίδεται κόμικ εκδοτικής (γιατί το Elysium ήταν αυτοέκδοση), μέσω crowd funding. Έγινε ντόρος, γράφτηκαν πολλά στα ειδησεογραφικά, το Comicdom το παρουσίασε ως αριστούργημα, στο GC παρόλα αυτά πέρασε στο ντούκου. Είναι τελικά αντάξιο του promotion του;

Η απάντηση δυστυχώς είναι όχι.

Όλα ξεκίνησαν με το project στο indiegogo το οποίο ξεκίνησε στις 11 του Φλεβάρη και είχε βάλει ως στόχο τα 2,000€. Μέχρι τις 12 Μαρτίου όχι μόνο τα είχε φτάσει αλλά τα είχε ξεπεράσει, φτάνοντας τα 2,931€. Προσωπικά, μιας και στο Elysium δεν είχα συμμετάσχει γιατί δεν ήξερα πως γίνεται όλο αυτό, ήμουν ο μοναδικός που πήρε το Sketch Lover Pack. Στις 4/4/14 έγινε και η επίσημη κυκλοφορία, στο Comicdom, όπου όσοι είχαν συνεισφέρει στην καμπάνια, τους περίμενε στον πάγκο του Comicdom Press σακουλίτσα με το όνομά τους, αφιέρωση κλπ. Μέχρι εδώ όλα άψογα.

Πάμε στο ίδιο το κόμικ λοιπόν. Πρόκειται για μεταφορά της νουβέλας της Marguerite Yourcenar "Notre-Dame-des-Hirondelles", που εκδόθηκε το 1938 και είναι το 6ο βιβλίο της σειράς της, Nouvelles orientales. Ανοίγοντας, έχει ένα μονοσέλιδο με τα βιβλιογραφικά στοιχεία και τους χορηγούς της εκδοτικής απόπειρας. Ακολουθεί ένας πρόλογος του Μαλανδράκη με τίτλο "Ταξιδεύοντας με τα φτερά των χελιδονιών", αναφερόμενος στα 3 επίπεδα ανάγνωσης της ιστορίας. Μετά έχουμε εισαγωγική σελιδούλα με αφιέρωση στην Ιωάννα Χατζηνικολή. Και φτάνουμε στο κόμικ.

Σε αυτό το σημείο, να πω πως μου έκανε κλικ και ταυτόχρονα φόβο μην είναι χάλια το αποτέλεσμα, το σχέδιο του πρωτοεμφανιζόμενου στα κόμικς Τσιαμαντά. Γιατί θυμίζει ξυλόγλυπτη γκραβούρα. Αυτό είναι και ταυτόχρονα το καλό και το κακό αυτής της κομιξικής μεταφοράς. Το σχέδιο δεν είναι τόσο όμορφο όσο το περίμενα. Είναι ενοχλητικό, σε κάποιες σκηνές τρομακτικό και η διήγηση είναι ασφυκτικά βαριά. Είναι ένα δύσπεπτο κόμικ από όλες τις απόψεις.
 

 

Η ιστορία αποτελείται από 8 κεφαλαιάκια, εκ των οποίων τα 6 πρώτα δεν έχουν ίχνος μπαλονακίου! Όλα τα κείμενα είναι σε τετραγωνάκια ή στο περιθώριο λειτουργώντας προσθετικά στο ασφυκτικό της ιστορίας. Γιατί τα λόγια σε τετραγωνάκια είναι καλά για αφήγηση, όμως όταν χρησιμοποιούνται στο 90% ενός ΚΟΜΙΚ, βαραίνουν απίστευτα την ατμόσφαιρα. Φανταστείτε τα 6 κεφάλαια όπως τη σελίδα που ανέβασα. Είναι σα μια τυπική εικονογραφημένη μεταφορά του βιβλίου, όπου παρατίθενται προτάσεις λες και είναι αυτούσιες από το βιβλίο.

Σεναριακά, έχουμε τον καλόγερο Θεράποντα, που ήταν μαθητής του Αγίου Αθανασίου και καταφτάνει στο ρέμα της Χελιδονούς για να εξολοθρεύσει τις νύμφες της παλιάς θρησκείας, στο όνομα του Χριστιανισμού, γιατί αποτελούν πειρασμό για τους χωρικούς, με τις συνεχείς ερωτοτροπίες τους. Μέχρι που εμφανίζεται η Παναγιά μεταμφιεσμένη και τον σταματά. Όλα αυτά συμβαίνουν τον 4ο με 5ο αιώνα, βλ.Θεοδόσιο Β' που έκανε τους διωγμούς των ειδωλολατρών. Συμπαθητική ιστορία με αλληγορικά στοιχεία, που χωλαίνει έτσι όπως έχει μεταφερθεί. Σχεδιαστικά, ο Τσιαμάντας έχει ενδιαφέρουσα γραμμή, αλλά αυτά τα μεγάλα μάτια ΟΛΩΝ των χαρακτήρων του είναι πολύ τρομακτικά. Είναι λες και διαβάζεις θρίλερ. Ειδικά σε συνδυασμό με τα παραμορφωμένα σώματα. Προσωπικά, είναι ταυτόχρονα από τα πιο όμορφα και πιο άσχημα κόμικς που έχω διαβάσει. Λόγω αυτού του ιδιόρρυθμου σχεδίου:
 

 

 

Μετά το τέλος της ιστορίας (που φυσικά και έχει happy end αφού μας έχει αλλάξει τα φώτα), έχει πολύ πλούσιο υποστηρικτικό υλικό. 8 σελίδες επίμετρο με συνοδευτικό υλικό, βιογραφικά των συντελεστών ένα όμορφο εναλλακτικό τέλος και ευχαριστίες.

Ως έκδοση, ανεβάζει τον πήχη των εκδόσεων Ελλήνων δημιουργών και αυτό βασικά είναι που το κάνει σημαντική έκδοση.

Εν κατακλείδι:
 

 

Εξώφυλλο 7/10
Έκδοση 10/10
Σενάριο 7/10
Σχέδιο 5.62/10
Υποστηρικτικό Υλικό 10/10

 

Δυστυχώς, δεν μπορώ να το προτείνω, γιατί δεν ξέρω σε ποιον ίσως μπορεί να αρέσει. Ίσως σε όσους άρεσε το Cursed Pirate Girl ή τίποτα από Mignola... Και αγιογραφίες; Θρησκευτικές ιστορίες;
 

 

Overall 6.57/10

 

Όλες οι παραπάνω σελίδες ήταν από την ηλεκτρονική έκδοση, για την παρουσίαση. Για το σκέτσμπουκ πηγαίνετε εδώ και για τους σελιδοδείκτες εδώ.

 

 

~ Επίσημη Ιστοσελίδα του κόμικ ~
~ Θέμα στα Ελληνικά Νέα ~
~ Γιώργος Τσιαμάντας: Η μαγεία της Γιουρσενάρ σε graphic novel ~

[Dr Paingiver]

Ωραία παρουσίαση Ορέστη Διαβάζω όμως "Μετάφραση: Ιωάννα Χατζηνικολή". Τι μετέφρασε; Το βιβλίο; Ή το κόμικ εκδόθηκε σε άλλη γλώσσα πρώτα;

 

[DJO]

Μετέφρασε το βιβλίο "Διηγήματα της Ανατολής", στο οποίο περιέχεται και η Παναγιά, στα Ελληνικά, εξού και το κείμενο του κόμικ είναι μετάφραση δικιά της. Μόνο εκεί μου κόλλαγε.


Αντιγράφω και άρθρο της LIF0, ενώ έτρεχε ακόμα η καμπάνια στο indiegogo:
 

18.2.2014

Η Παναγιά η Χελιδονού σε graphic novel!

Το γνωστό διήγημα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ μεταφέρεται σε κόμικ από την ελληνική Comicdom Press. Ο δημιουργός του, Γιώργος Τσιαμάντας, μας εξηγεί.

Το ελληνικό κόμικ συναντά την γαλλική λογοτεχνία, και η "Παναγιά η Χελιδονού" της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό, σε μία απροσδόκητη μορφή. Μια μεγάλη συγγραφέας και ένα σημαντικό κείμενο της γαλλικής λογοτεχνίας συστήνονται για πρώτη φορά με τη μορφή του κόμικ, και υπεύθυνοι γι' αυτό είναι ο εικονογράφος και δημιουργός κόμικς, Γιώργος Τσιαμάντας, και η Comicdom Press.
 

Το 1938 η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ εκδίδει τα "Διηγήματα της Ανατολής", στα οποία συγκαταλέγεται και η "Παναγιά η Χελιδονού". Τη συλλογή αφιέρωσε στον 'Έλληνα φίλο της, Ανδρέα Εμπειρίκο, ενώ σε πολλά από τα κείμενα της διαφαίνεται και η μεγάλη αγάπη και βαθειά γνώση της συγγραφέως για την ελληνική αρχαιότητα. Εξήντα έξι ολόκληρα χρόνια μετά, μια ομάδα ελλήνων δημιουργών επιχειρούν με τη βοήθεια του crowdfunding να εκδώσουν για πρώτη φορά παγκοσμίως το φημισμένο διήγημα σε μορφή.. κόμικ!

"Η 'Χελιδονού' είναι μια ιστορία σαν παραμύθι που εξελίσσεται σε μια σημαντική χρονική στιγμή: Στο πέρασμα από τον αρχαίο κόσμο στον Χριστιανισμό και τον Μεσαίωνα. Ένας φανατικός καλόγερος έρχεται να ξορκίσει τις πανάρχαιες νύμφες, 'τα απομεινάρια της ράτσας των θεών', και μάλιστα εδώ δίπλα, στις όχθες του Κηφισού κάτω από την Πάρνηθα!"
Μας εξηγούν!
 

- Μιλήστε μας λίγο για την υπόθεση του διηγήματος.
- Ο καλόγερος Θεράπων, έχοντας αναστήσει μούμιες στην Αίγυπτο και εξομολογήσει αυτοκράτορες στο Βυζάντιο, φτάνει στην Αττική. Έχει ένα όνειρο: να ξορκίσει αυτή τη γη που βρίσκεται ακόμη κάτω από τις γητειές του Πανός. Στήνει την καλύβα του στις όχθες του Κηφισού κι από κει εξαπολύει την επίθεσή του στις Νύμφες, τα τελευταία απομεινάρια της ράτσας των θεών. Οι φτωχοί και ταλαιπωρημένοι χωρικοί λατρεύουν τον Ιησού, τον Υιό της Μαρίας, αλλά ταυτόχρονα η αγύριστη καρδιά τους μένει πιστή στις θεότητες που φωλιάζουν στα δέντρα. Τις λατρεύουν και τις αγαπούν και συγχωρούν τα κρίματά τους. Ο καλόγερος φοβάται τις Νύμφες και τον ανησυχούν, όχι γιατί ξυπνάνε μέσα του κάποια ακάθαρτη επιθυμία με τη γύμνια των κορμιών τους, αλλά επειδή τον βάζουν στον μεγαλύτερο πειρασμό: Να αμφιβάλλει για την σοφία του Θεού που έχει πλάσει τόσα άχρηστα και βλαβερά πλάσματα... αλλά δεν πρέπει να σας πω άλλα!

 

- Εσείς πότε ήρθατε για πρώτη φορά σε επαφή με το διήγημα της Γιουρσενάρ;
- Γνώρισα αυτή την ξεχωριστή ιστορία σχεδόν είκοσι χρόνια πριν, και εξ' αιτίας αυτού του διηγήματος ήρθα σε επαφή με το έργο και την σπουδαία προσωπικότητα της Γουρσενάρ. Από την πρώτη στιγμή η 'Χελιδονού' κέρδισε το ενδιαφέρον μου. Με συγκίνησε η ανεπιτήδευτη ομορφιά της ιστορίας που μοιάζει βγαλμένη από την παράδοση, όμως δεν είναι.

- Και πώς προέκυψε η ιδέα της μεταφοράς του διηγήματος σε graphic novel;
- Η ιδέα να δουλέψουμε πάνω στο διήγημα για να φτιάξουμε το πρώτο μας comic, ανήκει στον συνεργάτη μου Βαγγέλη Ψαριανό – φιλόλογο, μελετητή και λάτρη της αρχαιότητας. Από καιρό ήμασταν σε συζητήσεις για τη δημιουργία έργων με φόντο και θέμα βγαλμένο μέσα από τη μυθολογία, την Ιστορία, την παράδοση. Ξαναθυμήθηκα τη 'Χελιδονού' και είδα πόσο μας έκανε γι' αυτή τη δουλειά! Τα τελευταία χρόνια είχα την ανάγκη να ασχοληθώ εντατικά και με την εικονογράφηση και μάλλον είχα την τύχη να βρεθώ τη σωστή στιγμή μπροστά στα σωστά πράγματα και, κυρίως, μπροστά στους σωστούς ανθρώπους. Μια βόλτα στο Comicdom Con Athens τον Απρίλη του '12 έπαιξε τον πιο καθοριστικό ρόλο. Μετά, μια καλή βουτιά στις ιστορίες και τις εικόνες του 'Συνδρόμου' του Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου, τωρινό επιμελητή της ''Χελιδονούς' .

 

- Γιατί συγκεκριμένα την Παναγιά τη Χελιδονού; Γιατί αυτό το διήγημα;
- Η 'Χελιδονού' είναι ένα υπέροχο σημείο πολλαπλών διασταυρώσεων: Λογοτεχνία από μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Ευρώπης που έντεχνα φοράει ένα ρούχο ελληνικής λαϊκής παράδοσης. Μια ματιά σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή, το πέρασμα από την αρχαιότητα στον χριστιανισμό, αλλά με έναν τρόπο παραμυθένιο -φαινομενικά ανώδυνο. Ένα ταξίδι στον χρόνο και τη φαντασία που ξεκινάει όμως από το απόλυτα πραγματικό μικρό --χτισμένο κολλητά στο βράχο- εκκλησάκι στο ρέμα της Χελιδονούς, στην Κηφισιά. Ο κόσμος του θεϊκού και των συμβόλων δίπλα -δίπλα με τη χλωρίδα και την πανίδα. Είναι πολλά, πιστέψτε με!

 

- Αντιμετωπίσατε τυχόν δυσκολίες στην απόκτηση των δικαιωμάτων του έργου;
Ηλ. Κατιρτζιγιανόγλου/ Σύμβουλος Έκδοσης: Εξαρχής γνωρίζαμε τη μεγάλη πρόκληση που είχαμε μπροστά μας, αναφορικά με την απόκτηση των δικαιωμάτων. Μια μικρή εκδοτική (Comicdom Press) από την Ελλάδα, χωρίς προηγούμενη εμπειρία στη μεταφορά λογοτεχνικών έργων σε comics, απευθυνόταν σε έναν από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους της Γαλλίας (Gallimard) ζητώντας να μεταφέρει -για πρώτη φορά παγκοσμίως- σε graphic novel ένα διήγημα της Yourcenar. Οι επαφές διήρκησαν μήνες, καθώς δεν έπρεπε μόνο να πειστεί η Gallimard για την ποιότητα της δουλειάς, αλλά και οι κληρονόμοι της συγγραφέως, ώστε να πάρουμε το πράσινο φως για την υπογραφή του συμβολαίου.

 

- Δεν είναι εντυπωσιακό, ειδικά αν σκεφτούμε τη μακρά παράδοση της Γαλλίας στο κόμικ, το γεγονός ότι ποτέ ως τώρα δεν επιχείρησε κανείς να μεταφέρει οποιοδήποτε έργο της Γιουρσενάρ, μιας από τις κορυφαίες λογοτεχνικές μορφές της Γαλλίας, σε μορφή κόμικ;
- Ίσως οι πλέον αρμόδιοι να απαντήσουν είναι αυτοί που δεν το επιχείρησαν! Ίσως έχει να κάνει καθαρά με την δική μας αγάπη για το συγκεκριμένο έργο (και όλη τη συλλογή που το περιέχει, τα 'Διηγήματα της Ανατολής'). Ίσως είναι η οικειότητα που νιώθαμε πάντα για το συγκριμένη ιστορία. Απλά δεν φοβηθήκαμε, γιατί ξέραμε ότι πλησιάζαμε το συγκεκριμένο κείμενο με απόλυτο σεβασμό. Και θέλαμε να το 'υπηρετήσουμε', και όχι να το 'χρησιμοποιήσουμε'.

- Νιώθετε, δηλαδή, κάποιου είδους δέσμευση, κάποιο "βάρος" για το πώς θα αποτυπώσετε με τον σωστότερο δυνατό τρόπο τις εικόνες που αφηγείται το έργο;
- Βάρος ή δέσμευση όχι. Ίσως επειδή η ανάγνωση είναι για μένα δεύτερη φύση και το να μπαίνω μέσα στις εικόνες που πλάθουν οι λέξεις των συγγραφέων ήταν πάντα το πιο απολαυστικό ταξίδι . Οι εικόνες ήταν εκεί. Απλά έπρεπε να βρω το σωστό τρόπο να τις αποτυπώσω και να τις μοιραστώ μαζί σας.

 

- Σε τι στάδιο πριν την ολοκλήρωση βρίσκεστε; Πόσο καιρό σας πήρε όλο το εγχείρημα;
- Η δουλειά είναι σχεδόν έτοιμη, και περιμένει την υποστήριξή σας για να φτάσει στο τυπογραφείο και να κυκλοφορήσει. Ο Βαγγέλης, ο Ηλίας και εγώ, έχουμε δουλέψει σκληρά σχεδόν δυο χρόνια τώρα, ο καθένας από την σκοπιά του και με τον τρόπο του. Και μια ομάδα καλών φίλων και συνεργατών προστέθηκαν σ' αυτόν τον αρχικό πυρήνα στην φάση του crowdfunding. Χωρίς αυτούς τίποτα δεν θα μπορούσε να γίνει. Όσο για την εικονογράφηση αυτή καθ' αυτή (αν και δεν μπορώ να την ξεχωρίσω εύκολα από την περίοδο της μελέτης, των προσχεδίων και της έρευνας) κράτησε τουλάχιστον τέσσερις μήνες. Ίσως και περισσότερο...

- Τι είδους έρευνα κάνατε πριν προχωρήσετε στη δημιουργία της νουβέλας;
- Η δική μου διάθεση, πρόθεση, ανάγκη ήταν εξαρχής δουλειές σαν κι αυτή να αποτελούν μια μικρή συνέχεια στην ιστορία και την παράδοση. Πώς, δηλαδή, μέσα από ένα μέσο σύγχρονο –όπως τα κόμικς- να διασώσεις έννοιες, εικόνες, πληροφορίες, και να τις φέρεις στο σήμερα, σε ανθρώπους που αλλιώς –πιθανόν- δεν θα έρχονταν σε επαφή μαζί τους. Σχεδόν αυτόματα γεννήθηκε και η ανάγκη για "τεκμηρίωση". Επισκεπτόμενοι τον ίδιο τον υπαρκτό χώρο και το Βυζαντινό μουσείο αργότερα, οι "αποκαλύψεις" ήταν καταιγιστικές και αναρίθμητες. Αμέτρητες διασταυρώσεις πραγμάτων, εννοιών, θεμάτων... Σχεδόν αμέσως, ξεκινήσαμε να αναζητούμε ιστορικές πληροφορίες, να ερευνούμε τη χλωρίδα, την πανίδα και τη γεωγραφία της περιοχής, ώστε η αναπαράσταση του τόπου και της εποχής να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής. Με αφορμή τη "Χελιδονού" βρήκαμε την ευκαιρία να δείξουμε μέσα από τις εικόνες πράγματα, όπως αρχαίες γιορτές, συνήθειες και παραδόσεις που συνεχίζονται ως σήμερα ―οι Απόκριες, οι χοροί, τα τραγούδια, τα παιχνίδια, οι δοξασίες...― και να φανεί πόσο απτή είναι αυτή η ιστορική συνέχεια. Οι Νύμφες, στο δικό μου μυαλό και από την προσέγγισή μας με τον Βαγγέλη, δεν είναι τίποτε άλλο από τη συμβολική και μεταφυσική μορφοποίηση της Φύσης. Φύση με την οποία ήταν τόσο ταυτισμένη και αδιαχώριστη η ζωή των ανθρώπων κάποτε, και από την οποία τόσο μακριά και τόσο εχθρικά στεκόμαστε τώρα.

 

- Το έργο μένει πιστό στη μετάφραση της (βραβευμένης) Ιωάννας Χατζηνικολή, έτσι;
- Φυσικά. Για να είμαστε ειλικρινείς η μετάφραση της Χατζηνικολή ίσως είναι εκείνη που έχει δώσει σε μας όλη αυτή τη ζεστασιά που νιώθουμε για το κείμενο και έχει μεταφέρει τη δύναμη των εικόνων που έπλασε η Γιουρσενάρ, και που τόσο θέλουμε να νοιώσετε και σεις. Είχαμε, μάλιστα, την εξαιρετική τιμή και χαρά να συναντήσουμε την Ιωάννα Χατζηνικολη λίγο καιρό πριν φύγει από τη ζωή. Της παρουσιάσαμε το εγχείρημά μας και κείνη το είδε με πολύ συμπάθεια και προσπαθώντας να μας βοηθήσει και να μας υποστηρίξει, παραχώρησε την άδειά της για τη χρήση της μετάφρασής της. Την επιθυμία της φυσικά τίμησαν και εκτέλεσαν και οι εκδόσεις Βασδέκη που διαχειρίζονται το έργο της.

 

- Πώς δουλεύετε τα σχέδια σας;
- Η 'Χελιδονού΄ ήθελα να είναι μια χειροποίητη ΄χωμάτινη΄ δουλειά. Δούλεψα στο χέρι με μελάνι , ξυλομπογιές και ακουαρέλα προσπαθώντας να πλησιάσω την ατμόσφαιρα του διηγήματος.

- Και πότε προβλέπεται να εκδοθεί το graphic novel;
Ηλ. Κατιρτζιγιανόγλου: Μέχρι στιγμής η ανταπόκριση του κόσμου στην καμπάνια ήταν κάτι περισσότερο από συγκινητική, καθώς χρειάστηκε λιγότερο από μία εβδομάδα για να ανεβούμε τη μισή σκάλα του στόχου μας για τη χρηματοδότησή του. Αν συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς ,και καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε το ποσό που απαιτείται για την έκδοση, η πρώτη κυκλοφορία του graphic novel θα γίνει στις 4 Απριλίου στο φεστιβάλ comics, Comicdom Con Athens. Είναι λοιπόν στο χέρι του καθενός, να γίνει κομμάτι αυτής της δουλειάς, βοηθώντας στην πραγματοποίησή του!

 

[albertus magnus]

Με αφορμη την αγορα της Κερενιας Κουκλας εμαθα και για αυτη την δουλεια του Τσιαμαντα και την τσιμπησα. Καλη μεταφορα του διηγηματος, πολυ ωραια τα συνοδευτικα κειμενα αλλα το σχεδιο με ξενισε λιγο. Λιγο υπερβολικα τα προσωπα. 

 

Παντως σαν συνολο μου αρεσε αρκετα και μου εδωσε και την ευκαιρια να μαθω την Γιουρσεναρ που ομολογω δεν ειχε τυχει να διαβασω κατι δικο της.