Λάζαρος Ζήκος: Ιστορίες που θα σου έλεγα [ Soloup, ΩΣ3 τ. 30, 4/2004 ]

[kikitsa]

ΛΑΖΑΡΟΣ ΖΗΚΟΣ

Ιστορίες που θα σου έλεγα...

 

Κείμενο SOLOUP

 

Μια ιδιαίτερη περίπτωση δημιουργού που αγγίζει με τον δικό του τρόπο τα κόμικς, είναι ο Λάζαρος Ζήκος. Στη πραγματικότητα δεν «σκιτσάρει» απλά τη δουλειά του. Την κατασκευάζει από το τίποτα, ή καλύτερα, από όλα αυτά που υπάρχουν γύρω μας σκόρπια, πεταμένα και «άχρηστα». Είτε αυτά είναι χαρτόνια, στρατιωτάκια, βίδες κι εμπορικές συσκευασίες, είτε κουβέντες που λέγονται στον ...αέρα, κουβέντες που γράφτηκαν σε κάποιο βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό. Ζωγραφίζει, κολλάει, βάφει, τις σελίδες του ή τις κατασκευές του, επανασυνδέει και ξαναχρησιμοποιεί ετερόκλητα πράγματα.

Παντρεύει το τυχαίο και την σύμπτωση με τον συνειρμό και την επιλογή.

Διαμέσου αυτής της συναρμογής εκφράζεται ο Ζήκος, σχεδόν ενστικτωδώς. Κι αυτή η αισθητική ματιά περνάει και στους άλλους, αν κρίνω απ την απήχηση και τον ενθουσιασμό που έχουν τα κατασκευάσματά του σε όσους γνωρίζουν τη δουλειά του. Ο Λάζαρος είναι μια από αυτές τις ενδιαφέρουσες και ουσιαστικές «υπάρξεις» της πόλης που δεν αναζητούν χαμόγελα ή φωτογραφήσεις. Που διασχίζουν τη ζωή τους στις σκιές των πολυκατοικιών της Αθήνας, αθέατοι απ τις δοσοληψίες των Μέσων. Τον θυμάμαι από παλιά (πριν τον γνωρίσω ως δημιουργό), σα φιγούρα βιβλιοπώλη, στην παλιά Πρωτοπορία. Επίσης αργότερα στις εκδόσεις Γνώση, στο info-cafe και τώρα στην Πολιτεία, όπου είναι ο χώρος της δουλειάς του. ’νθρωπος του ...βιβλίου από πάντα. Εκτός από τα βιβλιοπωλεία, έχει δουλέψει σε βιβλιοδετείο, σε μοντάζ περιοδικών, έχει κάνει εξώφυλλα κι έχει εικονογραφήσει βιβλία σε πολλούς εκδοτικούς οίκους. Ενδεικτικά αναφέρω μερικούς όπως τη «Γνώση», την «Απόπειρα», την «Εστία», την «Κριτική», το «Βιβλιοπέλαγος».

Ο Ζήκος δημοσίευσε πρώτη φορά comics του στο περιοδικό Panderma του Λεωνίδα Χριστάκη το 1973.

Από τότε συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά όπως την «Κολούμπρα», την «Πράσινη Γάτα», το «Χαρακίρι», την «Τρύπα», την «’λλη Πόλη», την .. «Ανοιχτή Πόλη», την «Ευτοπία», το «Έψιλον» της Ελευθεροτυπίας, το «ΔD», το «Big Bang», το περίφημο «Ιδεοδρόμιο», το «Bisumuth», την «Βαβέλ» και αλλού.

 

Με τη «Βαβέλ» η σχέση του δεν σταματά στις δημοσιεύσεις. Για ένα διάστημα είχε εργαστεί στο περιοδικό, ήταν μέλος της συντονιστικής επιτροπής του 5ου Φεστιβάλ στο Γκάζι κι έργα του έχουν εκτεθεί κατ επανάληψη στον εκθεσιακό χώρο του βιβλιοπωλείου της Βαβέλ.

Από εκθέσεις; "Ουκ ολίγες" σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Βόλο. Εκθέσεις ομαδικές και ατομικές με εικαστικά και τις περίφημες κατασκευές του, τα τρισδιάστατα χαρτονένια κάδρα, εκθέσεις με τα συνειρμικά κόμικς του. Στη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, έχουν αναστενάξει πολλά φωτοτυπικά μηχανήματα (προς μεγάλη ευχαρίστηση των φωτοτυπατζήδων και του ίδιου) στην προσπάθεια να υλοποιήσουν τις ιδέες του. Φωτοτυπίες ασπρόμαυρες σε χρωματιστά χαρτιά, για προγράμματα, για βιβλιαράκια, για αφισούλες και τρίπτυχα των εκθέσεών του και όχι μόνο γι' αυτά. Μεγάλος συλλέκτης και αναγνώστης φανζίν, έχει μαζέψει εκατοντάδες από αυτά στο σπίτι του. Υπάρχει μάλιστα κι ένα μεγάλο αφιέρωμα στα φανζίν που έκανε στο περιοδικό ΔD.

Ο ίδιος βέβαια, δεν έμεινε απ' όξω. Έχει αυτό-εκδώσει μέχρι σήμερα 4 φανζινάκια. Το ΝΗΠΑΡΝΤΟΥ-ΟΝΞ (1973), την ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ (1974), την ΣΑΛΑΜΑΝΤΡΑ (1977). Επίσης συμμετείχε στην έκδοση του OPEN ART (2001) . Το 1994 τύπωσε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων (συγκεκριμένα 305 κομμάτια ) το βιβλιαράκι του... E.H.MADLOVE «Ιστορίες που θα σου έλεγα...». Από αυτό το βιβλιαράκι και την ιστορία «Η Μαγική Ράφτρα» προέκυψε το 1999 ένα δεύτερο βιβλίο το οποίο κυκλοφορεί από τις «Εκδόσεις του εικοστού πρώτου».

Ο Λάζαρος δημιουργεί ανάμεσα στα ωράρια, ανάμεσα στους δρόμους με τα χαρτόκουτα, ανάμεσα σε βιαστικές σκέψεις βιαστικών ανθρώπων της πόλης. Στόματα που ξεστομίζουν ακαταλαβίστικα, κουβέντες που λέγονται γύρω μας διαρκώς, ενώ εμείς δεν ήμασταν εκεί. Ή που περνούσαμε τυχαία και τις ακούσαμε. Ή που μπορεί να ήμασταν εμείς οι ίδιοι που τις είπαμε. Οι ιστορίες του συνειρμοί, σαν δευτερόλεπτα-όνειρα. Μοιάζουν τόσο πολύ με την πραγματικότητα, κάτι μας θυμίζουν απ' τον ξύπνιο, μα που ανήκουν αμετάκλητα σε μια άλλη εγγραφή της ανθρώπινης συνάφειας, της κοινωνικής συνδιαλλαγής. Μια αφηρημένη συνείδηση. Μια επανεγγραφή όσων λέγονται, ακούγονται, διαβάζονται ή εκπέμπονται. Από αυτά τα παραμελημένα κομμάτια των ανθρώπων, των αντικειμένων και του χρόνου που περισσεύουν μετά την ορθολογική χρησιμότητα. Αυτό κάνει ο Λάζαρος. Μαζεύει τα ρετάλια της ανθρώπινης ζωής για να τους δώσει μια νέα ευτελή ζωή. Μια ζωή που σιωπηλά αυτοσαρκάζεται και χαμογελά, σαν λιωμένη σελίδα πατημένης εφημερίδας που επιμένει ν' αφηγείται αποσπασματικά, μια σημαντικότατη ιστορία που δεν μας ενδιαφέρει.

Οι αφηγήσεις συνήθως στην έντεχνη καταγραφή τους, έχουν αρχή- μέση- τέλος. Τις ιστορίες του Λάζαρου, είναι σαν να τις συναντάμε κάπου στη μέση. Φανταζόμαστε την αρχή τους, αλλά μας διαφεύγει το τέλος. Τέλος δεν υπάρχει γιατί απλούστατα, τα κόμικς του Ζήκου δεν έχουν τέλος. Συνεχίζονται...

 

Τα περιεχόμενα των σελίδων έχουν δημοσιευθεί σε τεύχη του περιοδικού ΩΣ3 .

 

Αφιέρωμα στον Λάζαρο Ζήκο