MANGA: ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ {ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΚΟΣΜΩΝ ΚΟΝΤΙΝΩΝ}

[Tounas]

  

 

Book-Design: Θοδωρής Ταρλαντέζος

Πρόλογος: Έυη Σαμπανίκου

Περιέχει Βιβλιογραφία.

Τιμή: 20€

 

«Από την ηλικία των έξι ετών είχα τη μανία να σχεδιάζω το περίγραμμα και τη μορφή διάφορων πραγμάτων. Στα πενήντα μου είχα εκδώσει ένα ολόκληρο σύμπαν από σχέδια. Όμως, δεν αξίζει να ασχοληθεί κάποιος με ό,τι έχω κάνει πριν τα εβδομήντα μου. Στα εβδομήντα πέντε μου θα έχω μάθει κάτι από τα αρχέτυπα της φύσης, των ζώων, των φυτών, των δέντρων, των πουλιών, των ψαριών και των εντόμων. Στα ογδόντα μου θα δείτε αληθινή πρόοδο. Στα ενενήντα μου θα έχω βρει ένα μονοπάτι βαθιά μέσα στο μυστήριο της ζωής. Στα εκατό θα είμαι ένας θαυμάσιος καλλιτέχνης. Στα εκατόν δέκα, οτιδήποτε θα δημιουργώ, μια κουκίδα, μια γραμμή, θα γίνεται τόσο ζωντανό όσο ποτέ άλλοτε. Σε όλους εσάς που θα ζήσετε όσο και εγώ, υπόσχομαι να πραγματοποιήσω αυτά που λέω. Γράφω όλα αυτά όντας σε γεροντική ηλικία. Συνήθιζα να αποκαλώ τον εαυτό μου Hokusai, όμως σήμερα θα υπογράψω ως «ο γέρος που είναι τρελός με το σχέδιο».

Katsushika Hokusai

 

[...] Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι στην ουσία μια περιήγηση. Μια ξενάγηση σε έναν τόπο που ακόμη φαντάζει αρκετά "εξωτικός" για να είναι παράλληλα και ιδιαίτερα συναρπαστικός. Μια ξενάγηση στην ψυχή των manga πολιτών αυτού του κόσμου και στα όνειρα τους όπως διαβάζονται μέσα από τις σελίδες των αγαπημένων τους ιστοριών. Ή, μια συνάντηση γενεών. Της γενιάς "του Ευρωπαϊκού", της γενιάς "του Αμερικάνικου" και της γενιάς των manga που τυχαίνει να είναι και η νεώτερη, άρα, δε μπορεί, και η πιο ελπιδοφόρα. Μας περιμένει εδώ. εμάς τουλάχιστον τους παλαιότερους, ένα συναρπαστικό ξάφνιασμα, ίσως το ξάφνιασμα που περιγράφει ο Peter Carey στο πρόσφατο βιβλίο του, καταγραφή ενός ταξιδιού στην Ιαπωνία με τον δωδεκάχρονο γιο του που κυριολεκτικά ζει μέσα στα manga και για τα manga. Ο συγγραφέας περιγράφει συγκλονισμένος τα στάδια ανακάλυψης της "αληθινής Ιαπωνίας" που δεν είναι πλέον τα αρχαιολογικά μνημεία και οι ιστορίες των σαμουράι, αλλά η πολιτισμική "διαφορετικότητα" όπως σταδιακά γίνεται κατανοητή και αποδεκτή μέσα από τις manga ιστορίες. Τίποτε εδώ δεν είναι "αυτονόητο" με τη δυτική έννοια του όρου. Ούτε καν η σχέση ανθρώπου - μηχανής:

"Όταν βλέπεις τα ρομπότ να πέφτουν και να τραυματίζονται, θα προσέξεις ότι πονάνε και τα άτομα που τα χειρίζονται...Αν αυτό το σκεφτείς λογικά, δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Κανονικά θα έπρεπε να είναι σαν τους τύπους μέσα στα στρατιωτικά άρματα μάχης, που ταρακουνιούνται ίσως αρκετά, αλλά εσύ εδώ θα πρέπει να καταλάβεις ότι οι πιλότοι αυτοί βρίσκονται στη μήτρα. Νιώθουν αυτό που νιώθει η μητέρα τους" . Και παρακάτω: " Υπάρχει μια ιαπωνική λέξη. η γκουτάϊ, που σημαίνει ότι δύο ή περισσότερα πράγματα ενώνονται ώστε τελικά να γίνουν ένα. Αυτό που συμβαίνει στο Gundam Mobile Suit δεν είναι όπως γίνεται στα τανκς, αλλά είναι ένα είδος ένωσης". [...]

Εύη Σαμπανίκου, Επίκουρος Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Πολιτιστικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

 

Η αρχή των ιαπωνικών κόμικς τοποθετείται τον 12ο αιώνα. Ο ιερέας της εποχής Heian/Χεϊάν, Toba Sojo Kakuyu (1053-1140), γνωστός επίσης με το ψευδώνυμο Abbot Of Toba, ήταν ο δημιουργός των Choju Giga emaki/Choujuu Giga (Οι πάπυροι των ζώων), που εντάσσονται στην καλλιτεχνική σχολή Yamato-e και στο στυλ Otoko-e (καρικατούρα πάνω στην πολιτική και τη θρησκεία). Ενώ οι δημιουργίες Choju Giga διαβάζονταν μόνο από ιερείς και ευγενείς, οι δημιουργίες Ukiyo-e (αρχικά ασπρόμαυρες και στη συνέχεια έγχρωμες), που έκαναν την εμφάνιση τους την περίοδο Edo/Έντο (1600/1603-1867), απευθύνονταν σε ένα πιο ευρύ κοινό, το οποίο καλωσόρισε αυτές τις ξυλογραφίες με ποικίλα θέματα (σατιρικό, ιστορικό, ερωτικό κ.λπ.), που τους προσέφεραν μια απόδραση από τη μίζερη ζωή τους και μια φυγή σε (καλύτερους) φανταστικούς κόσμους. Ο σημαντικότερος και καλύτερος Ukiyo-e καλλιτέχνης ήταν ο Katsushika Hokusai (1760-1849), ο οποίος το 1814 εφηύρε τον όρο manga, χρησιμοποιώντας 2 κινέζικα ιδεογράμματα (kanji), το «man» που σημαίνει «χαλαρό» και το «ga» που σημαίνει «εικόνα», για να περιγράψει τις αφαιρετικά εικονογραφημένες του γραμμές. Κυριολεκτικά μεταφρασμένο, το manga σημαίνει «τυχαίες (ή παράξενες) εικόνες». Στα 15 λευκώματα (εκ των οποίων δυο εκδόθηκαν μετά το θάνατό του) του περίφημου έργου του, Hokusai Manga (1814-1878), έθεσε τις βάσεις για αυτό που σήμερα αποκαλούμε ιαπωνικό κόμικς ή manga.

Ένα γοητευτικό ταξίδι στην ιστορία και την εξέλιξη των ιαπωνικών κόμικς –πιο γνωστών ως manga- έρχεται να προσφέρει το βιβλίο Manga: Φαντασία και Πραγματικότητα {θραύσματα κόσμων κοντινών} των εκδόσεων Αιγόκερως. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι το πρώτο και μοναδικό ελληνικό βιβλίο με το συγκεκριμένο θέμα.

Μία μελέτη της σύγχρονης πραγματικότητας, μέσα από το πρίσμα ρομπότ, τεράτων, μαγείας και φουτουριστικής τεχνολογίας. Η Μυρτώ Τσελέντη ανοίγει την γυάλινη πόρτα και προσκαλεί μυημένους και αμύητους σε κόσμους που βρίσκονται δίπλα μας. 28 ξεχωριστές περιπτώσεις γιαπωνέζικων κόμικς (από το Dark Water, το Appleseed ως το Nausicaa of the Valley of The Wind, το Berserk, και το θαυμαστό Akira) αποτελούν, μέσα από την σκιαγράφηση της σημερινής ιαπωνικής κοινωνίας, τον οδηγό για τον σχολιασμό του κόσμου μας όπως αυτός αντανακλάται στις εικόνες φαντασίας των δημιουργών τους. Στις έξι θεματικές ενότητες που διατρέχουν την έκδοση παρελαύνουν όλοι οι πρωταγωνιστικοί ήρωες που εμπνέουν σήμερα τους σχεδιαστές. Από τις γυναίκες-ανδροειδή, τους δράκους, τους ιππότες, τις πριγκίπισσες και τους κλέφτες μέχρι τους βρικόλακες, τους μάγους, τα φαντάσματα, τους αγγέλους και τους δαίμονες. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στα manga τρόμου, στις κοινωνίες του μέλλοντος, αλλά και σε αυτά που προσεγγίζουν τις βιολογικές μεταλλάξεις στον άνθρωπο. Στις 180 σελίδες του βιβλίου, η συγγραφέας επικεντρώνεται –τόσο μέσα από τα κείμενα όσο και με το πλούσιο φωτογραφικό υλικό- στα σύγχρονα manga (από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα) και στο πως επεξεργάζονται, φιλτράρουν και αποτυπώνουν τελικά την πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε. Το βιβλίο «κλείνει» με ένα χρήσιμο γλωσσάρι ιαπωνικών εννοιών και με μια λίστα διαδικτυακών τόπων.

 

Περιεχόμενα:

Σημείωμα της έκδοσης

Πρόλογος

Εισαγωγή

 

Πρώτη Ενότητα:Μηχανικά αιδοία – Οι γυναίκες ανδροειδή

Angelic Layer των Clamp

Chobits των Clamp

Doll της Mitsukazu Mihara

Gunslinger Girl της Yu Aida

 

Δεύτερη Ενότητα:Αίμα και εφιάλτες – Τα manga τρόμου

The Pet Shop of Horrors της Matsuri Akino

Dark Water και Ring των Koji Suzuki και Meimu

The Red Snake και The Bug Boy του Hideshi Hino

GYO του Junji Ito

Ultra Gash Inferno του Suehiro Maruo

 

Τρίτη Ενότητα:Ουρανοξύστες, ηλεκτρικά κυκλώματα και άνθρωποι – Οι κοινωνίες του μέλλοντος

Appleseed του Masamune Shirow

Blame! του Tsutomu Nihei

Nausicaä of the Valley of The Wind του Hayao Miyazaki

Akira του Katsuhiro Otomo

 

Τέταρτη Ενότητα:Η εξέλιξη κάνει ένα βήμα εμπρός – Άνθρωποι ή κάτι άλλο

Rizelmine της Yukiru Sugisaki

Seraphic Feather του Hiroyuki Utatane

Parasyte του Hitoshi Iwaaki

Elfen Lied της Rin Okamoto

 

Πέμπτη Ενότητα: Δράκοι, Ιππότες, Πριγκίπισσες, Κλέφτες και Ξόρκια – Το μεσαιωνικό Fantasy

Sorcerer Hunters των Satoru Akahori and Rei Omishi

Berserk του Kentarou Miura

Madara των Tajima Sho-u και Otsuka Eiji

Those Who Hunt Elves του Yu Yagami

Record of the Lodoss War του Ryo Mizuno

 

Έκτη Ενότητα:Βρικόλακες, Μάγοι, Φαντάσματα, Άγγελοι, Δαίμονες και άλλοι – Τα υπερφυσικά όντα

Hellsing του Kouta Hirano

Negima του Ken Akamatsu

Vulgar Ghost Daydream των Saki Okuse και Sankichi Meguro

Mermaid Saga της Rumiko Takahashi

Full Metal Alchemist της Hiromu Arakawa

Angel Sanctuary της Kaori Yuki

 

Επίλογος

 

«Μαμά έχω άγνωστες λέξεις, γιατί μιλάει γιαπωνέζικα αυτή?»

Μερικές Βασικές Έννοιες

 

Βιβλιογραφία

 

Ευχαριστίες

[esperos]

Στα ογδόντα μου θα δείτε αληθινή πρόοδο. Στα ενενήντα μου θα έχω βρει ένα μονοπάτι βαθιά μέσα στο μυστήριο της ζωής.

 

Ευχαριστω φιλε Tounas1 για την τοσο ενδιαφερουσα παρουσιαση.

Εχω τελειως αγνοια σ αυτο το θεμα. Θα το χρειαστω αυτο το βιβλιο (οπως αλλωστε και τοσα αλλα).

Ειναι ευκολο να βρεθουν ολες αυτες οι εκδοσεις την σημερον ημερα?

 

και μην ξεχναμε το κερασμα

Επεξεργασία Σεπτεμβρίου 22, 2007 από esperos

[Bonadrug]

Manga και Κούκλες

 

Συνέντευξη της Μυρτώς Τσελέντη στο περιοδικό

Lifo

ΑΠΟ ΤΟΝ M. HULOT

Η έρευνα που έκανε μια νεαρή Ελληνίδα για το φαινόμενο του γιαπωνέζικου anime είναι ήδη μια από τις μεγαλύτερες εκδοτικές επιτυχίες της χρονιάς.

 

 

Το είδος διαρκώς εξαπλώνεται. Έχουν φτιαχτεί πανεπιστήμια, σχολές όπου μπορείς να σπουδάσεις σχέδιο manga, καινούριες εταιρείες ανοίγουν συνέχεια, και όσο περνάει ο καιρός αντίστοιχη έκρηξη γίνεται και στον δυτικό κόσμο. Η Μυρτώ Τσελέντη ανήκει στη γενιά των νέων που έχουν μεγαλώσει με ήρωες την Κάντι Κάντι και τη Χάιντι? στους σημερινούς 25άρηδες, παιδιά που έχουν εξοικειωθεί από πολύ νωρίς με τις ψιλόλιγνες φιγούρες με τα μεγάλα μάτια - και η πρώτη ίσως που είδε ερωτικά τα καρτούν (όταν ανάφερα σε 20something φίλο μου ότι επρόκειτο να κάνω θέμα τα manga, μου εξομολογήθηκε ότι ο πρώτος του έρωτας ήταν η Κάντι Κάντι!). «Η Χάιντι ήταν απ' τις πρώτες δουλειές του Μιγιαζάκι, ο οποίος κατέληξε να κερδίσει πρόπερσι το βραβείο στις Κάνες» μου λέει η Μυρτώ. «Η απόδειξη ότι τα manga έχουν εισχωρήσει για τα καλά και στη δυτική κουλτούρα». Πιο σωστά, τη σαρώνουν. Το Monocle -το σοβαρό αγγλικό περιοδικό με θέματα από ολόκληρο τον κόσμο- δημοσιεύει ένα manga σε συνέχειες, με οδηγίες για τη σωστή ανάγνωσή του: διαβάζονται από το τέλος προς την αρχή, ακριβώς αντίστροφα από τα δυτικά κόμικς. (Ποιος φανταζόταν άραγε στο τέλος των 80s αυτή την εξέλιξη, όταν ο Akira -το anime που τα ξεκίνησε όλα- αντιμετωπιζόταν ως φαινόμενο...υποκουλτούρας; )

 

Η Μυρτώ μού μιλάει με ενθουσιασμό? φαίνεται ότι λατρεύει το αντικείμενο της μελέτης της. Έχει μόλις κυκλοφορήσει το βιβλίο για το πιο δημοφιλές είδος κόμικς στις μέρες μας, με τίτλο Manga: Φαντασία και Πραγματικότητα {θραύσματα κόσμων κοντινών}, μία έρευνα για το φαινόμενο που ολοένα και γιγαντώνεται, και τείνει να εκτοπίσει τα κόμικς ακόμα και στις χώρες με παράδοση πολλών ετών, όπως την Αμερική και τη Γαλλία. «Προσπάθησα να κρατήσω το βιβλίο όσο πιο λιτό γινόταν» μου εξηγεί «για να μπορεί και κάποιος που δεν έχει ιδέα από manga να καταφέρει να μπει σε αυτόν τον κόσμο. Ταυτόχρονα, ήθελα να μπορεί και κάποιος μυημένος να πάρει κάτι καινούριο. Να υπάρχει κάτι ελληνικό, γιατί η βιβλιογραφία είναι πολύ περιορισμένη».

 

Περνάμε το μεσημέρι ξεφυλλίζοντας το βιβλίο της? μου εξηγεί τα είδη και τις τεχνοτροπίες και μου μιλάει για την αγάπη της για την έρευνα: «μου αρέσει να ανακαλύπτω νέα πράγματα, περισσότερο ίσως από το γράψιμο. Ειδικά σε έναν κόσμο που είναι εξωτικός και περίεργος, εντελώς διαφορετικός από τον δικό μας».

 

Είναι λίγο ασυνήθιστο στην Ελλάδα να ασχολείται μία γυναίκα τόσο σοβαρά με τα κόμικς. Πώς προέκυψε αυτή η «μανία»;

 

Ασχολήθηκα με τα κόμικς από πολύ μικρή. Ο πατέρας μου διάβαζε κόμικς από παιδί, και δεν σταμάτησε ποτέ να διαβάζει. Οπότε τα κόμικς ήταν για μένα κάτι που φύλαγα και επανερχόμουν και ξαναδιάβαζα - σε αντίθεση με τους περισσότερους, που είναι κάτι που η μαμά σου σού πετάει από το παράθυρο... Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, όπου σπούδασα Πολιτισμική Τεχνολογία και Επικοινωνία, ιδρύσαμε μια ομάδα με άλλους ανθρώπους που είχαν πάθος με τα κόμικς, την Εικονοτοπία. Τα κείμενα του βιβλίου ξεκίνησα να τα γράφω ως εισηγήσεις στα συνέδρια που διοργανώναμε.

 

Τι ήταν αυτό που σε γοήτευσε τόσο ώστε να ασχοληθείς «επιστημονικά» με τα manga;

 

Ήταν η ποικιλία των θεμάτων - σεναριακά τα έβρισκα πολύ συναρπαστικά. Υπήρχαν άπειρα θέματα μέσα σ' αυτά. Υπήρχαν manga για όλες τις ηλικίες, δεν απευθύνονταν στο εφηβικό κοινό, όπως συνήθως. Ήταν μια κουλτούρα πολύ διαδεδομένη στην Ιαπωνία, χωρίς τα δικά μας στεγανά - ότι δηλαδή τα κόμικς είναι για μικρά παιδιά. Στην Ιαπωνία συναντάς μεγάλους ανθρώπους, επιχειρηματίες ας πούμε, που διαβάζουν manga στο μετρό? βρίσκεις βιβλιοθήκες, καφέ, όπου μπορείς να καθίσεις και να διαβάσεις manga. Υπάρχουν manga για όλες τις ηλικίες, για άντρες, γυναίκες και παιδιά.

 

Διάβασα κάπου ότι ακόμα και τα σχέδια των επικηρυγμένων τα φτιάχνουν σε στιλ manga...

 

Ναι, ισχύει! Είναι βαθιά μέσα στην κουλτούρα τους, εκτός από τεράστια βιομηχανία με πολλά κέρδη. Τα θέματά τους ποτέ δεν σταματούν να με εκπλήσσουν. Υπάρχει ρομαντικό manga, θρίλερ, ακόμα και ιστορίες για κάποιον τύπο που ψάχνει να βρει το τέλειο... ψωμάκι! Οι ιστορίες των manga είναι πολύ κοντά στη δική τους πραγματικότητα. Οι ιστορίες απ' τις ειδήσεις γίνονται σενάρια για manga? αυτός ήταν ένας λόγος που ξεκίνησα να γράφω το βιβλίο.

 

Πες μου λίγα πράγματα για τον τίτλο του κεφαλαίου σου «Μηχανικά Αιδοία».

 

Αναφέρομαι στις γυναίκες-ρομπότ. Την εποχή που έγραφα το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου έπεσε στα χέρια μου ένα άρθρο του Ρουμελιώτη από την Ελευθεροτυπία με την είδηση ότι κυκλοφορεί πια στην ιαπωνική αγορά η πρώτη γυναίκα ρομπότ, που όντως μαγείρευε και σιδέρωνε. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι αυτό που για μας είναι μακρινό μέλλον, στους Ιάπωνες είναι η αυριανή πραγματικότητα. Τα ρομπότ γενικά είναι από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια στην ιστορία των manga.

 

Πού είναι περισσότερο δημοφιλή τα manga, στους άντρες ή στις γυναίκες;

 

Νομίζω ότι είναι εξίσου. Γενικά μιλώντας, υπάρχουν πιο ευαίσθητα και ρομαντικά για γυναίκες, ενώ για άντρες υπάρχουν πολλά με δράση, θρίλερ, αίμα. Βέβαια, στην Ιαπωνία υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γυναικών που διαβάζει manga τρόμου, και στην Ελλάδα το ίδιο. Θα έλεγα ότι τα συγκεκριμένα τα διαβάζουν κυρίως γυναίκες, όπως και τα yaoi - πρόκειται για manga ανδρικής ομοφυλοφιλίας! Σε γενικές γραμμές, στην Αθήνα τα manga τα αγοράζουν περισσότερο άντρες.

 

Υπήρξαν συνθήκες ή σημαντικά γεγονότα που ενεργοποίησαν την έκρηξη των manga, ή ήταν τυχαίο αυτό το μπαμ στα 80s;

 

To Akira ήταν υπεύθυνο για ό,τι συνέβη. Από την ταινία αυτή ξεκίνησε ο δυτικός κόσμος να μαθαίνει το ιαπωνικό κόμικ.

 

Η ιστορία των manga είναι πολύ πιο παλιά, από τον 12ο αιώνα ακόμα και τα σχέδια του Katsushika Hokusai...

 

Βεβαίως, πάει πάρα πολύ πίσω η ιστορία τους. Η μορφή που έχουν σήμερα όμως ξεκινάει από τα 70s, από τον Σάμον Ντελούκα, τον σχεδιαστή του Astroboy, τον πρώτο μεγάλο σχεδιαστή που επηρέασε όλους τους μετέπειτα. Όλα από εκεί προέκυψαν? αυτόν αντέγραψαν όλα τα «παιδιά» του. Και οι δικές του επιρροές υπήρξαν ο Ντίσνεϊ και ο Μαξ Φλέτσερ - ο σχεδιαστής της Betty Boo. Τα μεγάλα μάτια, για παράδειγμα, είναι επηρεασμένα από τους δικούς τους ήρωες.

Ποια είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν σχεδιαστικά το manga; Είναι οι λιτές γραμμές και το μίνιμαλ της ιαπωνικής κουλτούρας;

Όχι πάντα, εξαρτάται από το είδος. Στα shojo, που είναι τα manga για κορίτσια, οι γραμμές είναι πολύ πιο περίπλοκες και πολύ πιο μπαρόκ. Τα σχέδια στα manga δράσης είναι πιο αφαιρετικά. Βασικά χαρακτηριστικά τους είναι γωνίες στα πρόσωπα και πολύ συχνά τα μεγάλα μάτια...

Πόσο πολύ έχουν επηρεάσει τη μετέπειτα πορεία των κόμικς;

 

Πάρα πολύ. Υπάρχουν αμέτρητοι δυτικοί σχεδιαστές που κάνουν manga. Σήμερα το ευρωπαϊκό και το αμερικάνικο manga είναι μία κουλτούρα πολύ μεγάλη. Είναι πάρα πολύ δημοφιλή. Ειδικά στη Γαλλία -που είναι η μεγαλύτερη αγορά των κόμικς στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή- αντιμετωπίζουν κρίση, γιατί τα manga πουλάνε περισσότερο απ' ό,τι τα ευρωπαϊκά. Επίσης έχουν περάσει στις τέχνες. Βλέπω την επιρροή τους πολύ συχνά στα εικαστικά και στο κινούμενο σχέδιο - βλέπω ότι έχουν αλλάξει οι γραμμές. Στη διαφήμιση είναι πολύ της μόδας, σε αφίσες, παντού.

 

Γιατί δεν είχαν ποτέ την ίδια ανταπόκριση στην Ελλάδα; Έχω την εντύπωση ότι άργησαν να φτάσουν ώς εδώ.

 

Κάνεις λάθος, Πουλάνε κι εδώ. Όλα τα μαγαζιά του είδους έχουν πια μεγάλο section με manga. Στην Αθήνα πάντως δεν κυκλοφορούν επίσημα manga - πραγματικά manga, γιαπωνέζικα. Αυτά που υπάρχουν μεταφρασμένα είναι από αμερικάνους ή γερμανούς σχεδιαστές. Δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε γιαπωνέζικα στην ελληνική αγορά, γιατί είναι πολύ μικρό το κοινό. Γενικά για τα κόμικς, όχι ειδικά για τα manga. Κάποια στιγμή που έγιναν επαφές και άκουσαν οι Ιάπωνες τον αριθμό των αντιτύπων που θα τυπώνονταν -τους είπαν 5000, πολύ περισσότερα από το πραγματικό νούμερο- έβαλαν τα γέλια. Δεν είναι ούτε το 1/10 από όσα δίνουν για promotion, δωρεάν. Στην πραγματικότητα, το κοινό των κόμικς στην Αθήνα δεν ξεπερνάει τα 2000 άτομα.

Τι έχει αλλάξει από την εποχή του «Akira» στο είδος, πώς έχει εξελιχθεί;

 

Το είδος διαρκώς εξαπλώνεται. Έχουν φτιαχτεί πανεπιστήμια, σχολές όπου μπορείς να σπουδάσεις σχέδιο manga, καινούριες εταιρίες ανοίγουν συνέχεια, και όσο περνάει ο καιρός, αντίστοιχη έκρηξη γίνεται και στον δυτικό κόσμο. Η Αμερική ακολούθησε -και εξάγει μεγάλο αριθμό τίτλων-, ενώ στη Γαλλία εκδίδουν πολύ περισσότερα manga (και με μεγαλύτερη ποικιλία) απ' ό,τι στην Αμερική!

Το σχέδιο εξελίσσεται. Γίνεται συνειδητή προσπάθεια πια από τους καινούριους καλλιτέχνες να διαφοροποιηθούν από το τυπικό. Υπάρχει ας πούμε το κίνημα των nouvelle manga, με το μανιφέστο του Γάλλου Φρεντερίκ Μποναρέ (ο οποίος ζει στην Ιαπωνία), που προσπαθεί να ενώσει τη γαλλοβελγική σχολή με την ιαπωνική και να φτιάξει πιο ρεαλιστικές φιγούρες.

 

Υπάρχει μια προκατάληψη γενικά γύρω από τα manga. Υπάρχει περισσότερη βία απ' όση μπορεί να βρει κανείς στα ευρωπαϊκά κόμικς;

 

Υπάρχει βία, όπως υπάρχει και το ερωτικό κομμάτι - και στα ευρωπαϊκά και στα αμερικάνικα. Είναι κάτι που μπορείς να παρερμηνεύσεις εύκολα. Είναι τόσο σκληρά και βίαια όσο όλα τα κόμικς. Δεν μπορώ να πω ότι ποσοτικά είναι περισσότερο βίαια τα manga. Η Ιαπωνία αναπτύχθηκε πολύ διαφορετικά σε αυτόν τον τομέα? τελείως ελεύθερα, επειδή δεν υπήρχε ποτέ λογοκρισία.

 

Πού μπορείς να βρεις manga και anime στην Αθήνα;

 

Σε όλα σχεδόν τα μαγαζιά με κόμικς βρίσκεις πια manga. Αnime βρίσκεις πιο δύσκολα. Κυρίως παράνομες κόπιες. Αυτά που βρίσκεις είναι από αμερικάνικες εταιρείες, με αγγλικούς υπότιτλους ή μεταγλωττισμένα. Οι περισσότεροι τα κατεβάζουν από torrents. Υπάρχουν ομάδες fans που τα μεταγλωττίζουν πριν πάρουν άδεια για κυκλοφορία από την Αμερική. Στο ίντερνετ βέβαια μπορείς να βρεις τα πάντα.

 

Υπάρχουν έλληνες σχεδιαστές manga;

Υπάρχουν πολλοί που έχουν επηρεαστεί από την τεχνική τους. Ένας είναι ο Βασίλης ο Λώλος, ο οποίος τώρα πια δουλεύει στην Αμερική ως σχεδιαστής, στην Image. Υπάρχουν κι άλλοι που φτιάχνουν κυρίως fanzines, όπως ο Ανδρέας ο Μιχαηλίδης και ο Γιάννης Δαλκίδης. Εδώ όμως, ποιος περιμένεις να τους αξιοποιήσει

[PhantomDuck]

Πολύ ωραίο άρθρο, το είχα πετύχει πριν λίγο καιρό. Απλά θέλω να επισημάνω ένα λάθος που πήρε το μάτι μου

 

Η ιστορία των manga είναι πολύ πιο παλιά, από τον 12ο αιώνα ακόμα και τα σχέδια του Katsushika Hokusai...

 

Βεβαίως, πάει πάρα πολύ πίσω η ιστορία τους. Η μορφή που έχουν σήμερα όμως ξεκινάει από τα 70s, από τον Σάμον Ντελούκα, τον σχεδιαστή του Astroboy, τον πρώτο μεγάλο σχεδιαστή που επηρέασε όλους τους μετέπειτα. Όλα από εκεί προέκυψαν? αυτόν αντέγραψαν όλα τα «παιδιά» του. Και οι δικές του επιρροές υπήρξαν ο Ντίσνεϊ και ο Μαξ Φλέτσερ - ο σχεδιαστής της Betty Boo. Τα μεγάλα μάτια, για παράδειγμα, είναι επηρεασμένα από τους δικούς τους ήρωες.

 

Ο σχεδιαστής του Astro Boy λέγεται Osamu Tezuka, ούτε Ντελούκα ούτε τίποτα τέτοιο . Πιθανό τυπογραφικό λάθος

 

 

 

Όσο για το βιβλίο, το έχω αγοράσει και μπορώ να πω πως απευθύνεται τόσο στους "άσχετους" όσο και στους πιο "ψαγμένους" με το όλο θέμα.

Επεξεργασία Φεβρουαρίου 16, 2008 από PhantomDuck

[Bonadrug]

Μάλλον δεν άκουσε καλά ο συντάκτης του lifo κατά την απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης

[DJO]

Συνέντευξη με τη Μυρτώ Τσελέντη

15 Δεκεμβρίου 2007

 

 

Συγγραφέα του βιβλίου

Manga – Φαντασία και Πραγματικότητα {Θραύσματα Κόσμων Κοντινών}

 

Παρουσιάζοντας τη Μυρτώ Τσελέντη στο GreeceJapan.com, θα αντιγράψουμε κάποια σχόλια που διαβάσαμε στο πρόλογο του βιβλίου της, γραμμένα από την καθηγήτριά της στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Εύη Σαμπανίκου. Πιστεύουμε ότι είναι η καταλληλότερη εισαγωγή στη συνέντευξη που ακολουθεί…..«To βιβλίο αυτό ξεκίνησε από την επιμονή της Μυρτώς να κάνει το πάθος της ζωής της έρευνα. Και τα κάταφερε. Μοιραστείτε το όραμα της διαφορετικότητας του κόσμου των manga μαζί της…»

 

(Δεκέμβριος 2007)

 

 

Μας κάνετε μια σύντομη εισαγωγή στα Μanga και το βιβλίο σας;

 

Στην Ιαπωνία η λέξη manga αναφέρεται στο σύνολο των κόμικς, ανεξαρτήτως χώρας προέλευσης. Στην δύση έχει επικρατήσει να ονομάζουμε manga τα ιαπωνικά κόμικς. Η λέξη χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 1800 από τον Ιάπωνα καλλιτέχνη Hokusai, για να χαρακτηρίσει τα πρόχειρα σκίτσα στο τετράδιό του και σημαίνει σε ελεύθερη απόδοση «παιχνιδιάρικες εικόνες». Με την εισαγωγή της τυπογραφίας στην Ιαπωνία, γεννήθηκαν και τα πρώτα κόμικς, πρώτα ευρωπαϊκού στυλ σατυρικά σκίτσα, έπειτα αμερικανικού τύπου κόμικ στριπς και τέλος μηνιαία περιοδικά κόμικς. Στην Ιαπωνία αποτελούσαν πάντα μια μορφή φτηνής ψυχαγωγίας τόσο στην τιμή αγοράς στους όσο και στην δυνατότητα δανεισμού από βιβλιοθήκες και για αυτό και υπήρξε τόσο μεγάλη ανάπτυξη και εξάπλωση (και κατά συνέπεια αποδοχή τους από την κοινωνία, σε αντίθεση με τον δυτικό κόσμο, όπου υπήρξε η επιτροπή λογοκρισίας και που ανέκοψε τη διάδοση αυτή και τα «δαιμονοποίησε» κατά μία έννοια).

 

Στο βιβλίο μου, Manga-Φαντασία και Πραγματικότητα {Θραύσματα Κόσμων Κοντινών} (εκδ. Αιγόκερως), προσπαθώ να δείξω ορισμένες όψεις των σύγχρονων manga φαντασίας. Σε κάθε κεφάλαιο επιλέγω ένα θέμα και παρουσιάζω πως αυτό αντιμετωπίζεται σε διάφορα manga συνδέοντάς τα με την καθημερινή πραγματικότητα της Ιαπωνίας έτσι όπως αυτή παρουσιάζεται μέσα από ειδησεογραφικά άρθρα. Στόχος μου ήταν να δημιουργήσω ένα όχημα που θα μπορούσε να μυήσει νέους αναγνώστες στον χώρο των γιαπωνέζικων κόμικς αλλά και να προσφέρει κάτι επιπλέον και σε όσους έχουν ήδη ασχοληθεί με αυτό το αντικείμενο.

 

Πολλοί πιστεύουν πως τα manga και τα κινούμενα σχέδια (anime) απευθύνονται μόνο σε παιδιά, κάτι το οποίο δεν αληθεύει. Πολλά από τα σύγχρονα manga έχουν χαρακτηριστεί ως αριστουργήματα και έχουν βραβευθεί. Ποιό είναι το στοιχείο που τα διαφοροποιεί; H τέχνη; Ή η τεχνική τους? Το αισθητικό-εικαστικό αποτέλεσμα ή το μήνυμα που μεταφέρει;

 

Πρώτα από όλα αυτή η τοποθέτηση που ακούγεται γενικά για το σύνολο της ένατης τέχνης είναι πολύ λανθασμένη, καθώς όχι μόνο τα manga αλλά και γενικότερα τα κόμικς έχουν πάψει προ καιρού να απευθύνονται αποκλειστικά σε παιδιά. Αλλά ακόμα και έτσι μπορεί ένα κόμικ για παιδιά να είναι υπέροχο και στα μάτια ενός ενήλικα.

Για να απαντήσω όμως στην ερώτηση, πιστεύω ότι το στοιχείο που διαφοροποιεί ένα μέτριο manga (ή anime) από ένα αριστούργημα είναι συγκερασμός περισσότερων χαρακτηριστικών. Ας πάρουμε ένα τρανταχτό παράδειγμα, το Nausicaa of the valley of the wind του Hayao Miyazaki. Μιλάμε για ένα έργο το οποίο είναι αισθητικά άψογο, ενώ το σενάριο του είναι πολυεπίπεδο καθώς είναι σε πρώτη ανάγνωση μια περιπετειώδης μελλοντολογική ιστορία, η οποία μπορεί κάλλιστα να διαβαστεί και να είναι κατανοητή από παιδιά, ενώ ταυτόχρονα έχει πολλά μηνύματα και σκέψεις πάνω στην οικολογική καταστροφή, την ανθρώπινη ψυχολογία, τον πόλεμο και το νόημα της ζωής.

 

Ποια είναι η θεματολογία τους; Και αν υπάρχουν γενικότερα κατηγορίες θεματολογιών.

 

Ωχ, την φοβόμουν αυτή την ερώτηση! Το τεράστιο εύρος της θεματολογίας των manga είναι για μένα ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία τους, καθώς και αυτό που ο περισσότερος κόσμος που δεν έχει έρθει σε επαφή μαζί τους αγνοεί. Ειλικρινά θεωρώ ότι δεν πρέπει να υπάρχει χόμπι, κατάσταση, φαινόμενο ή επάγγελμα που δεν έχει και ένα τουλάχιστον manga ανάλογου αντικειμένου. Ενδεικτικά, υπάρχουν manga (πάρτε βαθιά ανάσα) κωμικά, φαντασίας, τρόμου, μυστηρίου, θρησκευτικά, πολιτικά, υπερφυσικά, αισθηματικά, επιστημονικής φαντασίας, αθλητικά στρατιωτικά, υπερηρωικά, ομοφυλοφιλικά, ερωτικά, εναλλακτικά, στριπάκια και φανζίν. Manga για: μαγειρική, έγκλημα, γιακούζα, παιχνίδια, χόμπι, ιαπωνική ιστορία, μαγικές κοπελίτσες, πολεμικές τέχνες, ρομπότς, τραβεστί, βιντεοπαιχνίδια, μουσική, θέατρο, νίντζα, μυστικισμό, αποκρυφισμό, otaku, κατοικίδια ή μη ζώα, κλέφτες, role playing games, και manga που απευθύνονται σε: παιδιά, οικογένειες, κορίτσια, αγόρια, κοπέλες, άντρες, υπαλλήλους και κάθε άλλη ηλικιακή ή επαγγελματική ομάδα. Και αυτά είναι μόνο μερικά από αυτά που κυκλοφορούν αυτήν την στιγμή στην αγορά.

 

Υπάρχει επίδραση από την Δύση στην σύγχρονη σχεδίαση των manga ή η Ιαπωνία έχει το δικό της στυλ;

 

Τα γιαπωνέζικα κόμικς έχουν ένα ιδιαίτερο στυλ το οποίο τα κάνει εύκολα διακριτά από τα υπόλοιπα κόμικς. Τα μεγάλα μάτια, οι έντονες εκφράσεις των προσώπων, τα περίεργα χτενίσματα και ο δυναμικός σχεδιασμός της κίνησης είναι μόνο μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά. Αλλά παρόλο που είναι τόσο ξεχωριστά υπάρχουν δυτικές επιρροές. Τα περίφημα μάτια για παράδειγμα, σχεδιάστηκαν για πρώτη φορά έτσι από τον «θεό των manga» Osamu Tezuka, ο οποίος είχε επηρεαστεί από τις ταινίες του Disney και του Max Fleischer. Αλλά και πιο σύγχρονα, ο Tsutomu Nihei, δημιουργός μεταξύ άλλων του manga Blame! αναγνωρίζει ως την βασική επιρροή του Ευρωπαίους δημιουργούς κόμικ. Ταυτόχρονα υπάρχει και το πρόσφατο κίνημα των επονομαζόμενων nouvelle manga που συνδυάζει στοιχεία της γαλλοβελγικής σχολής κόμικς με στοιχεία της ιαπωνικής και ενισχύει τις συνεργασίες μεταξύ καλλιτεχνών από τις δύο αυτές σκηνές.

 

(Ενδεικτικές σελίδες του βιβλίου της Μυρτώ Τσελέντη)

 

Υπάρχει αισθητική – εικαστική σχέση μεταξύ των manga και των ukiyo-e;

 

Σαφέστατα και υπάρχει τέτοια σχέση και μάλιστα από τα γεννοφάσκια τους. Ο Hokusai ήταν δημιουργός ukiyo-e. Αλλά και η έμφαση στην ιστορία και η απλές γραμμές στο σχέδιο που συναντάται στα σύγχρονα manga, είναι κληρονομιά της παραδοσιακής αυτής γιαπωνέζικης τέχνης. Ένα καλό παράδειγμα όπου διαφαίνεται η άμεση σχέση των ukiyo-e και των manga είναι το έργο του δημιουργού κόμικς Suehiro Maruo. Έχει κυκλοφορήσει μάλιστα στην Ιαπωνία και ένα βιβλίο που αντιπαραβάλλονται οι δικές του αιματοβαμμένες εικόνες με αντίστοιχης αισθητικής ukiyo-e.

 

Σήμερα τα manga επηρεάζονται από τις γενικότερες τάσεις και ρεύματα στην Τέχνη;

 

Σαφέστατα ναι. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι εικαστικές τέχνες και ο κινηματογράφος έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης για του δημιουργούς manga, και ιδιαίτερα στους πιο ανεξάρτητους που δεν φοβούνται τους πειραματισμούς.

 

Υπάρχουν σκηνοθετικές ομοιότητες μεταξύ των manga και του κινηματογράφου (ιαπωνικού ή δυτικού) ;

 

Τα manga χρησιμοποιούν κάποιες κινηματογραφικές τεχνικές, κυρίως όσο αφορά την οπτική γωνία από την οποία ο αναγνώστης παρακολουθεί την δράση και τα καδραρίσματα. Αλλά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εκλαμβάνουμε τα manga και τα κόμικς γενικότερα ως άλλη εκδοχή στατικού κινηματογράφου. Οι μηχανισμοί τους και οι τεχνικές αφήγησης και απεικόνισης είναι τελείως διαφορετικές.

 

Για ποιο λόγο τα manga και οι ήρωες τους δεν είναι ευρέως γνωστά όπως αντίστοιχες παραγωγές της Disney και άλλων μεγάλων εταιρειών? Οφείλεται στην πολιτική προώθησης των εταιριών ή στην διαφορά κουλτούρας μεταξύ Ανατολής Δύσης;

 

Δεν πιστεύω ότι είναι κάποια συγκεκριμένη πολιτική εταιριών, καθώς υπάρχουν πλέον πολλές αμερικάνικες και ευρωπαϊκές εταιρείες που εκδίδουν manga και κυκλοφορούν anime σε dvd. Στην Αμερική υπάρχει μάλιστα και καλωδιακό πρόγραμμα που προβάλει anime 24/7. Η διαφορά κουλτούρας υπάρχει σίγουρα αλλά δεν νομίζω ότι είναι τόσο μεγάλη ώστε να αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα. Τότε γιατί δεν είναι τόσο γνωστά τα manga και οι ήρωές τους; Γιατί απλούστατα ο δυτικός κόσμος δεν είχε μέχρι πολύ πρόσφατα επαφή μαζί τους. Τα manga (όπως και τα anime) άρχισαν να γίνονται γνωστά στην Δύση από το ‘80 και μετά. Όπως και στην Ελλάδα έτσι και στο εξωτερικό, από ό,τι γνωρίζω, εκείνη την εποχή άρχισαν να παίζονται σειρές anime στην τηλεόραση, αλλά επειδή ήταν μεταγλωττισμένες οι θεατές δεν γνώριζαν ότι αυτό που παρακολουθούν είναι γιαπωνέζικο. Καθώς λοιπόν τα παιδιά αυτής της γενιάς μεγάλωσαν και ταυτόχρονα, με την ανάπτυξη του διαδικτύου (στοιχείο που έχει συντελέσει πολύ στην διάδοση των anime), σημειώθηκε η έκρηξη των γιαπωνέζικων κόμικς και κινουμένων σχεδίων, τα οποία αυτή την στιγμή έχουν ένα σταδιακά αυξανόμενο κοινό. Δεν ξέρω αν ποτέ η Κάντυ Κάντυ θα είναι εξίσου αναγνωρίσιμη φιγούρα με την Άριελ του Disney, αλλά νομίζω ότι ήδη προχωρούμε προς τα εκεί.

 

Ξεχωρίζετε κάποιον από τους σχεδιαστές manga και γιατί;

 

Είναι μια πάρα πολύ δύσκολη ερώτηση για μένα. Αυτήν την στιγμή παρακολουθώ περίπου 30 σειρές manga, και ανακαλύπτω συνέχεια και άλλες. Και σας διαβεβαιώ ότι λατρεύω κάθε μία τους, για διαφορετικούς λόγους. Άλλο με κάνει και γελάω, άλλο με συγκινεί, άλλο με συναρπάζει, άλλο με τρομάζει και άλλο με αφήνει άφωνη με την αισθητική ομορφιά του. Πολλές φόρες ένα manga συνδυάζει περισσότερα από αυτά τα στοιχεία μαζί. Αν πρέπει να διαλέξω από αυτούς τους τομείς, θεωρώ τα manga της Kiyohiko Azuma ξεκαρδιστικά, τα έργα της Ai Yazawa πολυσύνθετα και ρεαλιστικά, την δουλειά του Naoki Urasawa συναρπαστική, την ατμοσφαιρικότητα του Junji Ito μοναδική. Σε καθαρά αισθητικό επίπεδο, χωρίς όμως να μπορώ να το διαχωρίσω εντελώς από το σενάριο, οι Tsutomu Nihei, Hiroki Endo, Kaori Yuki και Sueshiro Maruo είναι πιστεύω πολύ ξεχωριστοί δημιουργοί.

 

Στην Ελλάδα υπάρχουν manga κοινότητες, διαδικτυακές ή μη; Υπάρχουν αξιόλογοι Έλληνες σχεδιαστές;

 

Προσωπικά αγνοώ αν υπάρχει κάποια καθαρά manga κοινότητα. Υπάρχουν όμως αρκετές για anime, στις οποίες ο περισσότερος κόσμος που τις παρακολουθεί ασχολείται και με manga. Αντίστοιχα δεν έχω υπόψη μου κάποιον σχεδιαστή που να έχει εκδώσει μια αξιολογήσιμη ποσότητα έργου με καθαρό manga σχέδιο, αλλά υπήρξε ένα manga fanzin, το mangaijin, με σχέδια του Γιάννη Δαλκίδη και κείμενα του Αντρέα Μιχαηλίδη. Επίσης υπάρχουν αρκετοί σχεδιαστές που έχουν ενσωματώσει στο προσωπικό τους στυλ στοιχεία από αυτό, όπως ο Βασίλης Λώλος (Γεννήτρια, εκδ. Giganto) και ο Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος (Ο Γιάπωνας, εκδ. Futura).

[Θρηνωδός]

Εισαγωγικό και όχι μόνο βιβλίο στον κόσμο των Ιαπωνικών κόμικς. Καλογραμμένο αν και έχει παραλείψει 2-3 σημαντικές κατηγορίες manga (mecha,political,slice of life), υποθέτω λόγω περιορισμού σελίδων. Καταλαβαίνω ότι επικεντρώνεται σε fantasy manga οπότε θα μπορούσε να τα χώσει κάπου, ίσως στις ενότητες 1 και 3.  Το χρησιμοποίησα και στο αφιέρωμα που γράφω σχετικά με την Ιαπωνική σχολή.

 

Τέτοιες προσπάθειες πρέπει να ενθαρρύνονται γιατί είναι μηδαμινή η μεταφρασμένη βιβλιογραφία για manga/anime, πόσο μάλλον βιβλία εξ'ολοκλήρου γραμμένα από Έλληνες συγγραφείς. Υπάρχει πολύς κόσμος που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει να γνωρίζει αυτόν τον κόσμο αλλά αποθαρρύνεται από το μέγεθος του και κακά τα ψέματα την κάκιστη ποιότητα πάρα πολλών σειρών. Μπράβο και στον εκδότη που πίστεψε στο σύγγραμα και το προώθησε. 

 

Kudos otaku Μυρτώ.