ΕΛ ΖΑΜΠΑΤΟ [ El Jabato ]

[mister no]

Ελ Ζαμπάτο

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΚΑΡΙΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στη Ελλάδα τον Αύγουστο του 1975 (1 αν τα έχω υπολογίσει σωστά) κάνει την εμφάνιση του στα περίπτερα το περιοδικό «Αγόρι», ένα πολυθεματικό κόμικ που δημιουργεί επανάσταση στο χώρο, λόγω του μεγάλου αριθμού των ιστοριών που περιλαμβάνει.(σε σχέση πάντα με το ανταγωνιστικό Μπλεκ …ου, ου, ου,…. ποτέ δεν έλαβα μέρος σοβαρά σ’ αυτή την κόντρα. Σαν καλό παιδί του κατηχητικού έκλεβα χρήματα από τον πατέρα μου και τα έπαιρνα και τα δυο!!! Στα μείον τα χαστούκια που έτρωγα…)

Στις ιστορίες που οι περισσότερες ήταν συνέχειες κι ελάχιστες αυτοτελείς δέσποζε το «Ελ Ζαμπάτο» το οποίο θα αποτελέσει τη ναυαρχίδα του περιοδικού. Συνήθως στις πρώτες σελίδες του περιοδικού, κράταγε επίσης αποκλειστικά και το εξώφυλλο μέχρι και τις αρχές της Β΄ περιόδου (ακρίβεια μάγκες μη ζητάτε, δεν υπάρχει περίπτωση να ξανανεβώ στο πατάρι ….μου’ χουν φύγει τα παΐδια…). Αρχικά κάθε επεισόδιο της σειράς παρουσιάζεται σε 16 σελίδες, σε ασπρόμαυρη έκδοση διαδοχικά με την προσθήκη ανά δύο του πορτοκαλί (δεν ξέρω την ορολογία, αλλά σίγουρα θα υπάρχει). Αυτό διατηρείται μέχρι και τις αρχές της Β΄ περιόδου, οπότε η σειρά πέφτει στις 8 σελίδες. Καθοριστικός παράγοντας σ’ αυτό ήταν η είσοδος νέων περιπετειών, μερικές μάλιστα από τις κορυφαίες που δημοσιεύθηκαν ποτέ (Ντρεντ, Καρχαρίας, Κάνονμπολ κα). Οι 8 σελίδες θα διατηρηθούν μέχρι και το τέλος της σειράς στο τεύχος197(20/2/81). Στη συνέχεια θα έχουμε την επαναδημοσίευση του η οποία στο τεύχος 345 θα πέσει στις 4 και μερικές φορές 2 σελίδες μέχρι το 461 περίπου οπότε και θα εξαφανιστεί από το περιοδικό.

Το «Ελ Ζαμπάτο» παρόλο που αποτελούσε την κύρια ιστορία του περιοδικού, η αλήθεια είναι ότι δεν έπιασε όπως κάποιες άλλες. Πιθανολογώ ότι αυτό συνέβη λόγω timing. Τις δεκαετίες 70-80 οι ιστορικές περιπέτειες ήταν εκτός μόδας και τη θέση τους είχαν πάρει οι επιστημονικής φαντασίας. το ίδιο που συνέβη με τις ταινίες αλλά και την TV. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να υποτιμηθεί μια από τις κορυφαίες σειρές Ισπανικών κόμικ. Ίσως σε άλλη εποχή τα πράγματα να ήταν διαφορετικά καθώς παρουσίαζε στοιχεία που το έκαναν να ξεχωρίζει από τις κοινές ιστορίες. Σ’ αυτό κεντρικό ρόλο έπαιξε ο δημιουργός του Victor Mora και η εποχή έκδοσης του.


ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΚΑΡΙΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Η γέννηση του Ελ Ζαμπάτο λαμβάνει χώρα το 1956 ως μια κόμικ περιπέτεια, που δημιουργήθηκε από τον Victor Mora σε σχέδια του Francisco Darnis αρχικά ως ανεξάρτητο κόμικ και στη συνέχεια συμπεριλαμβάνεται στα τεύχη Καπιτάν Τρουένο (αρχής γενομένης από το 107)

Η κανονική σειρά περιελάμβανε 381 τεύχη των 10 σελίδων. Στη συνέχεια θα εκδοθεί η σειρά «El Jabato Extra» σε 51 τεύχη και η έγχρωμη βερσιόν, η οποία ήταν η πρωτότυπη αφού είχε χρωματισθεί. Από αυτή όμως, άγνωστο γιατί, θα λείπουν αρκετές εικόνες πλαίσια. Η σειρά ονομάζονταν «El Jabato - Edición Histórica» και θα αριθμεί 106 τεύχη.

Παράλληλα η Bruguera εκμεταλλευόμενη τις σχολικές διακοπές θα εκδίδει και ανεξάρτητες αυτοτελείς περιπέτειες ως «Αλμανάκ». Το 1969 θα παρουσιασθεί η νέα έγχρωμη έκδοση, η οποία ακολουθεί το σχήμα (μακρόστενο) και τη μορφή του πρωτοτύπου. Θα ακολουθήσουν διάφορες εκδόσεις, όπου απλά αναδημοσιεύονται οι υπάρχουσες ιστορίες. Το 2008 στα πεντηκοστά γενέθλια του ήρωα θα εμφανιστεί μια ιστορία από τους L.A. Ródenas και José Revilla αφήνοντας υποσχέσεις για συνέχεια.

Ήδη από τα μέσα της πρωτότυπης έκδοσης ο Francisco Darnis έχει αποδημήσει εις κύριο και ο Victor Mora έχει εξοριστεί στην Γαλλία, λόγω πολιτικών πεποιθήσεων. Αυτά μαζί με την Φρανκική λογοκρισία ήταν τα μεγαλύτερα πλήγματα που θα δεχθεί το κόμικ. Θα χρησιμοποιηθούν μέτριοι σχεδιαστές (πλην Angel Pardo και Fuentes Man) και η σειρά θα φθίνει μέχρι που θα πάψει να προκαλεί ενδιαφέρον και θα κλείσει.

ΥΣ. Πραγματοποιώντας την επιθυμία του φίλου Νεκτάριου, δημιούργησα αυτό το ποστ στα πολυθεματικά. Θα ακολουθήσει ένα ή δυο ακόμα μέρη με συγκρίσεις των εκδόσεων και κάποια κοινωνιολογικά στοιχεία που ελπίζω να αναδείξουν την πέρα των εικαστικών, αξία της σειράς. Ζητώ συγνώμη για πληροφορίες που επαναλαμβάνονται από τα προηγούμενα αφιερώματα, τα οποία θα προσπαθήσω να διορθώσω, ώστε το συνολικό αποτέλεσμα να έχει μια καλύτερη αισθητική και να μην περιέχονται άσχετα θεματικά στοιχεία σ’ αυτά. Ελπίζω να μη τα κάνω μπάχαλο
 

[mister no]

Ελ Ζαμπάτο



ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Τι ακριβώς όμως διαβάσαμε εδώ στην Ελλάδα; Για να το πω απλά μας ρίξανε λίγο. Διαβάσαμε την έγχρωμη ισπανική έκδοση … σε ασπρόμαυρο. Όπως έχω πει η έγχρωμη έκδοση ήταν όπως η πρωτότυπη αλλά …πετσοκομμένη όσο αφορά τις εικόνες και όχι μόνο. Σχετικά με το Καπιτάν Τρουένο βέβαια (όπου έγινε το ίδιο αλλά από την πρωτότυπη έκδοση φαγώθηκαν οι μισές ιστορίες!!!!) η κατάσταση ήταν καλύτερη. Το ψαλίδι φυσικά είχε πέσει από τους Ισπανούς αλλά εκείνο που δεν εξηγείται είναι αφού εδώ είναι ασπρόμαυρη η έκδοση γιατί να μην είναι η πρωτότυπη. Το γιατί έγινε αυτό έμεινε για πάντα αναπάντητο. Το θετικό ήταν ότι οι ιστορίες δεν αλλοιώνονταν πολύ και έβγαινε άκρη…. (αντίθετα με το Τρουένο σε κάποια σημεία…). Παραφωνία αποτελούσαν οι παρεμβολές των «αλμανάκ», που τουλάχιστον ήταν αυτοτελή. Ένα μικρό μπάχαλο έγινε σε μια από τις καλύτερες ιστορίες (σύμφωνα με τους Ισπανούς), «H Κλίγκα και ο λάκκος της λήθης» στην επανέκδοση. Συγκεκριμένα ενώ στο τ. 291 η αρσενική τριάδα ταλαιπωρείτε στα βάθη της Αφρικής, στο τ 292 η κοπέλα της παρέας απελευθερώνει τους φίλους της από ένα κάστρο Βίκινγκ!!!!



Αυτό ήταν πολύ ακόμα και για τους αναχρονισμούς και τις υπερβολές του Mora. Το ερώτημα απαντήθηκε σχεδόν ένα χρόνο μετά, στο τ354 όπου είδαμε τι είχε συμβεί πριν…



Μύλος η υπόθεση και εννοείτε ότι χρειάστηκε ακόμα μια κωλοτούμπα για να επανέλθει η τάξη στη σειρά και να μάθουμε τι έγινε με τον ήρωα μας και τη χοντρή αμαζόνα (παρεμπιπτόντως εγώ φίλοι μου άλλη φαντασίωση είχα για τις αμαζόνες…). Αυτό δείχνει και ότι πλέον η σειρά δεν αντιμετωπίζονταν με το αρχικό ενδιαφέρον. Επ’ ευκαιρίας ας δούμε τι διάβαζαν αντίστοιχα οι Ισπανοί και να κάνουμε τις συγκρίσεις μας (κλαψ, λυγμ…. χασάπη κάρβουνο…)

ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΣΕΙΡΑ(1958)



ΕΓΧΡΩΜΗ ΣΕΙΡΑ(1969)



ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ

Το «Ελ Ζαμπάτο» παρόλο, που ζούσε στη σκιά του μεγάλου του αδερφού του (Καπιτάν Τρουένο), αποτελούσε το αγαπημένο του κοινού δημιουργού τους. Έχοντας γίνει διάσημος, πετυχημένος και γενικά αποδεκτός από τους κομικόφιλους, αποφασίζει με τις ευλογίες του εκδοτικού (πάντα το κέρδος) οίκου τη δημιουργία μιας νέας περιπέτειας. Με τον Ambrós απασχολημένο στον μεσαιωνικό ιππότη θα βρει έναν άλλο κορυφαίο σχεδιαστή για το νέο ήρωα.



Φαινομενικά η φόρμουλα είναι η ίδια. Ο ήρωας, ο δυνατός φίλος και η κοπέλα. Ο Φηδείας θα προστεθεί πολύ αργότερα. Ο Victor Mora, ενεργό μέλος του παράνομου ακροαριστερού κόμματος της Ισπανίας PSUC και έχοντας συλληφθεί και φυλακισθεί με την κατηγορία "Μασονία και κομμουνισμός" περνά καλυμμένες πολλές από τις ανατρεπτικές για την εποχή του ιδέες. Έτσι έχουμε τους νεαρούς Ισπανούς στα τέλη των 50ς να διαβάζουν μια ιστορία που:
- Ο ήρωας δεν είναι ιππότης ευγενικής καταγωγής, αλλά ένας φτωχός αγρότης που αντιπροσωπεύει τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
- Αιχμαλωτίζεται και φυλακίζεται από τους Ρωμαίους που έχουν σκλαβωμένη την Ισπανία και κατά τον Mora αντιπροσωπεύουν το καθεστώς του Φράνκο.
- Όλη η πορεία του είναι ένας διαρκής αγώνας κατά των απολυταρχικών καθεστώτων και υπέρ των καταπιεσμένων και των αδικημένων.
- Οι ενέργειες του αποσκοπούν αποκλειστικά στην έννοια της «ελευθερίας».
- Σχετίζεται με μια αλλοδαπή κοπέλα, ανώτερης κοινωνικής τάξης, δεν παντρεύονται ποτέ και συζούν ουσιαστικά παράνομα για τα ήθη της εποχής.
- Σε πολλές περιπέτειες συνεργάζονται με άτομα άλλης θρησκείας και φυλής πάντα κατά του σκληρού δυνάστη.
- Το καθεστώς τον θεωρεί πάντα παράνομο και τον καταζητεί.
- Ονειρεύεται μια επανάσταση κατά του ανώτερου άρχοντα.
- Τόσο η Κλαύδια όσο και ο συγκλητικός πατέρας της είναι κρυφοχριστιανοί που μεταδίδουν τα πιστεύω τους σε μυστικές συγκεντρώσεις και διώκονται για τις ιδέες τους.



Αυτά και άλλα πολλά παρόμοια χαρακτηριστικά θα δώσει ο Mora στο έργο του με άξονα πάντα την αντίσταση και τον αγώνα για το δίκαιο. Πιθανόν όλα αυτά να φαντάζουν σήμερα απλά, αλλά για να δούμε την πραγματική αξία του έργου θα πρέπει να μεταφερθούμε στην εποχή της δημιουργίας του. Το καθεστώς του Φράνκο είχε ήδη μια ιστορία 20 ετών και ουσιαστικά θα διατηρηθεί για άλλα τόσα. Προϊόν του μεγαλύτερου εμφυλίου της Ευρώπης τότε, καταδυνάστευε τους πολιτικούς αντιπάλους του, καταπατώντας κάθε έννοια δικαίου και λογοκρίνοντας τα πάντα. Το να εκδοθεί ένα τέτοιο έργο και να καταφέρει να μπει στα σπίτια και στα μυαλά των Ισπανών αποτελούσε απίστευτο κατόρθωμα υπ’ αυτές τις συνθήκες. Και μόνο μια εμβληματική προσωπικότητα σα τον Victor Mora, στην τεράστιας παράδοσης στα κόμικ χώρα, μπορούσε να το πετύχει. Και όλα αυτά κάτω από τη μύτη του καθεστώτος χρησιμοποιώντας φυσικά το ψευδώνυμο Victor Alcázar. Αυτά και για τους «εχθρούς» μας που κοροϊδεύουν ότι τα κόμικ δεν είναι μορφή τέχνης, θεωρώντας τα σαν μια παιδική ασχολία. Δυστυχώς το να σχοινοβατείς σε τέτοιες συνθήκες δεν ήταν το πιο εύκολο πράγμα και με τη φυγή του Mora στο Παρίσι και τον πρόωρο χαμό του Darnis, οδήγησε στη φθορά και το τέλος της σειράς.



Στη χώρα μας και αφού είχε περάσει η μόδα των επικών ταινιών εποχής ήταν λίγο δύσκολο να πιάσει. Οι φαν του «Ελ Ζαμπάτο» φυσικά (στην Ελλάδα πρέπει να έχω μείνει μόνος) ελπίζουμε στη συνέχιση της προσπάθειας των L.A. Ródenas και José Revilla, τώρα και μετά το ξεκαθάρισμα των πνευματικών δικαιωμάτων κατόπιν μακρόχρονου δικαστικού αγώνα. Με την προϋπόθεση βέβαια να μην σπάσουν ξανά την 4αδα, καθώς στη νέα περιπέτεια έλειπε η Κλαύδια και στο έργο σουλάτσαρε μια ξανθιά (έχουμε στο Τρουένο ρε παιδιά…).

ΥΓ. 1(Σιγά μη δεν είχα) για όσους ενδιαφέρονται για «κατέβασμα», αν ξέρουν ισπανικά ή για εικαστικούς λόγους (εγώ προσωπικά ξέρω μόνο “mas que un club” και αυτά είναι Καταλανικά …φόρτσα Μπάρτσα… ας είναι καλά η αυτόματη μετάφραση).

Πρωτότυπη σειρά (πλήρης)
Ο Σύνδεσμός μου

«El Jabato - Edición Histórica» (έγχρωμη πλήρης)
Ο Σύνδεσμός μου

«El Jabato Extra»
Ο Σύνδεσμός μου

ΥΓ.2 σχετικά λοιπά θέματα στο GreekComics

ΕΛ ΖΑΜΠΑΤΟ
Ο Σύνδεσμός μου

ΚΑΠΙΤΑΝ ΤΡΟΥΕΝΟ & ΕΛ ΖΑΜΠΑΤΟ
http://www.greekcomics.gr/forums/index.php?showtopic=16802&st=0&p=132271&fromsearch=1&&do=findComment&comment=132271

ΤΕΛΟΣ
 

[DJO]

 

Από τα πιο μερακλίδικα αφιερώματα, ακόμη μια φορά!

 

 

[YOSHIMITSU]

Λοιπόν, σβήνω από πάνω το μήνυμα μου που μπήκε ενδιάμεσα σαν τον μπάστακα και το μεταφέρω πάλι εδώ, για να έχει μία όμορφη και καθαρή συνέχεια η παρουσίαση αυτή.

 

Ωραίο αφιέρωμα... Εγώ αγόραζα κυρίως το Μπλεκ και λιγότερο το Αγόρι, αλλά ομολογώ ότι είχα μικρή επαφή με τον Ζαμπάτο σε σημείο να τον έχω ξεχάσει σχεδόν (ή να τον συγχέω με τον Τρουένο περισσότερο) και φυσικά το αφιέρωμα σου αυτό όσο και τα προηγούμενα μου ξύπνησαν και μου θύμισαν τον χαρακτήρα αυτό. Το μόνο κακό είναι ότι δεν παίζει πατάρι και φυσικά δεν υπάρχει πια ούτε δείγμα από κάποιο Αγόρι (ούτε από Μπλεκ, Τρουένο, Βαβούρα, κλπ αφού επί της εποχής μου ήταν όλα "αναλώσιμα") για να διαβάσω ξανά τις περιπέτειες του Ζαμπάτο και όχι μόνο και να φρεσκάρω ακόμη περισσότερο την μνήμη μου.

 

[mc81521142]

Η αλήθεια είναι οτι δεν διάβαζα πολύ αγόρι... αλλά, ποτέ δεν είναι αργά για να μάθει κανείς!