Κόμικς και σκίτσα στην πολιτική προπαγάνδα.

[mits63]

Σκέφτηκα να συζητήσουμε λίγο για την χρήση των κόμικς και της γελοιογραφίας στην πολιτική προπαγάνδα.

Μια χρήση της έντυπης εικόνας που σημάδεψε την ύπαρξη της από τις απαρχές της τυπογραφίας. Για σκεφτείτε μια εποχή που το 99% δεν ξέρει να διαβάζει, όμως για πρώτη φορά είναι ανάγκη να ενημερωθεί και να πάρει θέση. Η πρώτη πολιτική χρήση της γελοιογραφίας εμφανίζεται στους θρησκευτικούς πολέμους μεταξύ Καθολικών και Διαμαρτυρόμενων τον 16ο αιώνα, ακριβώς γιατί και οι δυο μεριές έχουν ανάγκη να χρησιμοποιήσουν την αμεσότητα της εικόνας.

 

 

Άλμα στο χρόνο και μεταφορά στο νέο ελληνικό κράτος. Για όποιον έχει μελετήσει έστω και λίγο την ιστορία της ελληνικής γελοιογραφίας είναι φανερό ότι η ταραγμένη πολιτική ζωή αποτέλεσε το έδαφος και το λίπασμα πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε. Δεν έχω στοιχεία για αυτόνομη χρήση της γελοιογραφίας στην πολιτική προπαγάνδα μπορώ όμως εύκολα να φανταστώ ότι οι έγχρωμες λιθογραφίες των σατιρικών περιοδικών θα χρησιμοποιούνταν με τέτοιο τρόπο, κρεμασμένες στα καφενεία της κάθε παράταξης.

 

 

 

Παρένθεση: το 1905 το αναρχοσυνδικαλιστικό αμερικανικό σωματείο IWW χρησιμοποιεί μαζικά γελοιογραφίες και κόμικς στα έντυπά του που απευθύνονταν σε μεγάλο βαθμό σε περιπλανώμενους και εποχιακούς εργάτες. Ο σημαντικότερος σκιτσογράφος ηταν ο Ernest Riebe.

 

 

 

Το 1940 γελοιογραφίες σκορπίζονται στους δρόμους σαν προκυρήξεις με στόχο την τόνωση του λαϊκού φρονήματος.

 

 

Και αφού μάθατε ότι η επαγγελματική ασθένεια των κοινωνιολόγων είναι οι ιστορικές διαδρομές, «ιστορική διάσταση» το αποκαλούμε, πάμε σε κάτι πιο πρόσφατο. Τον Φλεβάρη του 1964 έγιναν εκλογές. Με αφορμή αυτό κυκλοφορεί ένα «πολιτικό ημερολόγιο». Ιδέα του Φ. Βαλσαμάκη (Ελευθερόστομος) και σκίτσα του Β. Μητρόπουλου προπαγανδίζει την Ένωση Κέντρου του Γ. Παπανδρέου (του παππού). Διαστάσεις: 12χ10 και σελ. 32. Λεπτομέρεια: διαβάστε την δήλωση του Γ. Παπανδρέου στο τελευταίο φύλο.

 

 

Η έκρηξη όμως θα γίνει με την μεταπολίτευση, ο πολλαπλασιασμός των κομμάτων, η αναγνώριση της σημασίας της εικόνας αλλά και οι οικονομικές δυσχέρειες τους, ιδιαίτερα των μικρότερων, θα οδηγήσουν σε μια σειρά λύσεων με ενδιαφέροντα πολλές φορές αποτελέσματα. Ας μην ξεχνάμε ότι την ίδια περίοδο η νεολαία μπαίνει δυναμικά στο πολιτικό παιχνίδι και ταυτόχρονα ενηλικιώνεται η πρώτη γενιά που έχει συνδέσει τις παιδικές της αναμνήσεις με τα κόμικς. Ας αποδώσουμε εδώ φόρο τιμής σε μια γελοιογραφία που έκφρασε ανεπανάληπτα το λαϊκό αίσθημα και δικαίως μπήκε στα βιβλία της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Δημιουργός της ο Σπύρος Ορνεράκης.

 

 

Τρεις διαφορετικοί τρόποι χρήσης της γελοιογραφίας και των κόμικς υπάρχουν:

Η αντιγραφή αυτούσιων έργων, για ευνόητους λόγους κυρίως ξένων.

 

 

Η δημιουργία νέων έργων από επαγγελματίες ή ερασιτέχνες δημιουργούς.

 

 

 

Και η πιο ενδιαφέρουσα, κατά την γνώμη μου, το «πείραγμα» πρωτότυπων έργων. Κυρίως με αλλαγή των διαλόγων:

 

 

αλλά όχι μόνο.

 

 

Θεωρώ ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι πολύ ενδιαφέρον όχι απαραίτητα αισθητικά όσο γιατί αναδεικνύει την τέχνη των κόμικς και τους ήρωες που δημιουργεί σε εικόνες – σύμβολα ανοικτά σε ερμηνείες, παραχαράξεις, βεβηλώσεις, μεταλλαγές. Και αυτό έστω και αν ακούγεται οξύμωρο αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για την δύναμη και την ικανότητα τους να διεισδύουν στο κοινωνικό συλλογικό υποσυνείδητο.

Το ότι αυτά τα σκίτσα προέρχονται απο τον χώρο της Αριστεράς έχει βεβαίως να κάνει και με την πληθώρα οργανώσεων στο χώρο, με κυριάρχη ηλικιακή ομάδα τους νέους φοιτητές, και με το ότι έγω αυτά βρήκα, προσθήκες ειναι ευπρόσδεκτες και αναζητούνται πάντα.

Επιφυλάσομαι να παρουσιάσω στο μέλλον και αλλά δειγματά εφοσον υπάρξει ενδιαφέρον.

[mits63]

Αυτό εδώ πρέπει να κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2009 απο την ΠΚΣ. φοιτητική παράταξη του ΚΚΕ για τους αμυήτους. Το συγκεκριμένο διεκδικεί και μια πρωτιά. Πρέπει να είναι το πρώτο όπου ολόκληρο το μύνημα περιέχεται στο κομικς. Μέχρι τώρα σε όλα τα φυλλάδια υπήρχε κάποιο κείμενο με συνθήματα, θέσεις, καλέσματα, εδώ απουσιάζει πλήρως. Λέτε να δούμε και άλλες πολιτικές προκυρήξεις σε κόμικς;

 

 

 

Και μια παράκληση: επειδή είναι περιόδος φοιτητικών εκλογών ας ρίξουν μια ματιά οι φοιτητές μας στα τραπεζάκια για υλικό. Κι αυτά κόμικς είναι!

Επεξεργασία Μαίου 7, 2009 από green-mits

[soloup]

Πρασινομύτη σου έχω ένα δωράκι... Γύρω στα 1986 πάνω κάτω είχε κυκλοφορήσει ευρύτατα στην Πάντειο (όπου ήμουν φοιτητής) από μια φοιτητική ομάδα ένα ασπρόμαυτο 4σέλιδο κόμικς-"προκύρηξη" πριν από τις εκλογές. Όπως θα καταλάβατε, το κόμικ ήταν της αφεντομουτσουνάρας μου.Κάποια στιγμή θα σου την στείλω και θα την ανεβάσω εδώ. Πρέπει όμως πρώτα να κάνω κάποιες ανασκαφές στα αρχεία του πατρικού μου...

 

(πιθανότατα να είναι και το πρώτο μου κόμικ)

Επεξεργασία Αυγούστου 28, 2009 από bonadrug

[mits63]

Μήπως κάποιος θα περάσει από ΑΣΟΕ σήμερα αύριο; Γιατί θέλω να μου βρεί κάτι.

[nihilio]

Μήπως κάποιος θα περάσει από ΑΣΟΕ σήμερα αύριο; Γιατί θέλω να μου βρεί κάτι.

Πιθανότατα θα κατέβω εγώ αύριο το μεσημέρι. Γιατί, τι θέλεις;

[mits63]

Αυτό εδώ πρέπει να κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2009 απο την ΠΚΣ. φοιτητική παράταξη του ΚΚΕ για τους αμυήτους. Το συγκεκριμένο διεκδικεί και μια πρωτιά. Πρέπει να είναι το πρώτο όπου ολόκληρο το μύνημα περιέχεται στο κομικς. Μέχρι τώρα σε όλα τα φυλλάδια υπήρχε κάποιο κείμενο με συνθήματα, θέσεις, καλέσματα, εδώ απουσιάζει πλήρως. Λέτε να δούμε και άλλες πολιτικές προκυρήξεις σε κόμικς;

 

Πρασινομύτη σου έχω ένα δωράκι... Γύρω στα 1986 πάνω κάτω είχε κυκλοφορήσει ευρύτατα στην Πάντειο (όπου ήμουν φοιτητής) από μια φοιτητική ομάδα ένα ασπρόμαυρο 4σέλιδο κόμικς-"προκύρηξη" πριν από τις εκλογές. Όπως θα καταλάβατε, το κόμικ ήταν της αφεντομουτσουνάρας μου.Κάποια στιγμή θα σου την στείλω και θα την ανεβάσω εδώ. Πρέπει όμως πρώτα να κάνω κάποιες ανασκαφές στα αρχεία του πατρικού μου...

 

(πιθανότατα να είναι και το πρώτο μου κόμικ)

 

Επισήμως λοιπόν η πατρότητα της ιδέας του κόμικ - προκήρυξης κατοχυρώνεται στον Solup!

Αντώνη ζήτα τα δικαιώματα από τον Περισσό και ... καλά ξεμπερδέματα!

Από το μακρινό 1987 μια προσφορά του Solup για όλους και όλες:

 

[soloup]

Εγώ ευχαριστώ πρασινομύτη για το ανέβασμα.

[mits63]

Τώρα εδώ εγω ευχαριστώ τον Αντώνη για την προσφορά του και μετά εκείνος με ξαναευχαριστεί για το ποστ, και γω απαντάω ότι όχι έγω τον ευχαριστώ... και ανετότατα διπλασιάζουμε τα ποστ μας!

Χώρις πλάκα πάντως άλλο πράγμα να δείχνεις μια, αξιόλογη κατ' εμέ, δουλεία σου και άλλο απλώς να την επισημαίνεις. Μην τρελαθούμε κιόλας!

[alagt17]

Κόψτε τα πολλά λόγια και ανεβάστε κι άλλα. Και τα δύο είναι φοβερά. Επιπλέον έχω και 5-6 προκηρύξεις έτοιμες για

εικονογράφηση. Οι ενδιαφερόμενοι να περάσουν από το γραφείο του ΚΕΓ για τα περαιτέρω.

[vaios]

Το 1981, από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, κυκλοφόρησε το βιβλίο του Γιάννη Δημαρά με τον τίτλο ΕΜΠΡΟΣ ΣΤΟΝ ΕΤΣΙ ΠΟΥ ΧΑΡΑΞΕ Ο ΤΕΤΟΙΟΣ. Ο τότε δημοσιογράφος και μετέπειτα βουλευτής και δημοτικός σύμβουλος συγκέντρωσε φωτογραφικό υλικό από πολιτικοσατυρικά συνθήματα , γραμμένα κυρίως στους τοίχους Σχολών, Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων όλης της Ελλάδας , από το 1976 και μετά. Το πολιτικό κλίμα εκείνης της εποχής το έζησα έντονα νέος τότε, φοιτητής, τα συνθήματα γνωστά. Ανάμεσα στα διασωθέντα γκράφιτι στις σελίδες του βιβλίου υπάρχουν και λίγα κόμικς.

 

 

 

 

vaios/2-9-2009

Επεξεργασία Σεπτεμβρίου 2, 2009 από vaios

[vaios]

Στις περασμένες Ευρωεκλογές το κόμμα του ΛΑ.Ο.Σ. κυκλοφόρησε ένα 24σέλιδο εικονογραφημένο, με σκίτσα Φωτίου, φυλλάδιο, για την υποστήριξη των θέσεών του και την αλίευση ψηφοφόρων του εκλογικού σώματος. Έξυπνη κίνηση!

 

 

 

vaios/4-9-2009

[mits63]

Αυτό κυκλοφόρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές και χρησιμοποιήθηκε και σε αυτές τις εκλογές:

 

 

Αν δεν κάνω λάθος είναι σκίτσο του Gotlieb που πρωτοεμφανίστηκε στην Κολούμπρα και έχει φυσικά "πειραχτεί" καταλλήλως.

Οι Κολούμπρες μου είναι αριστερά όπως μπαίνω στο δωμάτιο μου στο πάνω ράφι.

Το δωμάτιο μου είναι στο πατρικό μου.

Το πατρικό μου είναι 700 χιλιόμετρα βόρεια από δω!

Επεξεργασία Οκτωβρίου 8, 2009 από green-mits

[soloup]

Πρασινομύτη, έχω στα χέρια μου ένα προεκλογικό φυλλάδιο μιας πασοκτζούςς 4 σελίδων κόμικς! Σου το στέλνω να το ανεβάσεις..

[vaios]

εσύ...ΕΣΥ και ο Κυρ!

 

Βρισκόμαστε στις παραμονές των βουλευτικών εκλογών του 1985. Το ΠΑΣΟΚ προσδοκεί σε μία νέα τετραετία. Θυμάστε το κοριτσάκι στην αφίσα ; Στα εκλογικά κέντρα του κόμματος μπορούσες να βρεις ένα φυλλάδιο με 8+1 γελοιογραφίες του ΚΥΡ.

Το φυλλάδιο θα παρουσιαστεί και στο λήμμα ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΑ.

 

 

 

vaios/5-12-2009

[vaios]

Εξώφυλλο και σκίτσα στο εσωτερικό, από τον Χρήστο Πικριδά, για το πολιτικό βιβλίο του Γιάννη Νεγρεπόντη "Τα κομματικά", εκδόσεις "Γνώση", 1986.

 

 

 

vaios/26-8-2010